پاسخ‌هاي عملكردي گاوهاي شيرده هلشتاين تغذيه شده با جيره‌هاي با اندازه ذرات متفاوت علوفه يونجه خشك

سابقه و هدف: اندازه ذرات علوفه دارای دو جنبه متضاد بر عملكرد حیوان است. از یك طرف، تغذیه علوفه‌هایی با ذرات بلند سبب افزایش فعالیت جویدن و pH شكمبه‌ای و كاهش خطر اسیدوز تحت حاد، از طرف دیگر سبب كاهش نرخ عبور مواد هضمی و در پی آن خوراك مصرفی و سپس شیر تولیدی می‌شود. لذا این آزمایش به‌منظور تعیین پاسخ‌های عملكردی گاوهای شیرده تغذیه شده با جیره‌هایی حاوی علوفه یونجه خشك با اندازه ذرات دارای میانگین هندسی 09/3 و 65/4 میلی‌متر انجام شد. مواد و روش‌ها: در این آزمایش از 8 رأس گاو هلشتاین مشابه با توجه به مرحله تولید، وزن، سن، نژاد و سلامت، در قالب طرح چرخشی یا گردان 2×2 (دو تیمار در دو دوره آزمایش 21 روزه (2 هفته برای سازگاری با جیره و 7 روز به‌منظور نمونه‌برداری)) با 4 تكرار در هر تیمار استفاده شد. در طی 7 روز نمونه‌گیری، مصرف خوراك، شاخص‌های خونی و شیر اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: مقدار ماده خشك مصرفی گاوها با كاهش اندازه ذرات علوفه یونجه افزایش پیدا كرد (25 در مقابل 5/22 كیلوگرم در روز). كربوهیدات‌های غیر الیافی، ماده آلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، خاكستر و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی مصرفی نیز با افزایش اندازه ذرات یونجه خشك كاهش یافت. الیاف مؤثر فیزیكی بزرگ‌تر از 8 میلی‌متر مصرفی در این آزمایش بین دو تیمار از لحاظ آماری معنی‌دار بود، كه در جیره با اندازه ذرات ریزتر در مقایسه با جیره با اندازه ذرات بزرگ‌تر مقدار كمتری بود (41/0 در مقابل 52/0 كیلوگرم). با افزایش میانگین هندسی اندازه ذرات یونجه خشك جیره از 09/3 به 65/4 میلی‌متر، مقدار شیر تولیدی تغییری نكرد، در حالی‌كه درصد چربی شیر تولیدی از 26/3 به 65/3 درصد افزایش داشت. در این آزمایش محتوای پروتئین، لاكتوز، اوره، مواد جامد غیر چربی شیر ، كل مواد جامد شیر و تعداد سلول‌های بدنی شیر در بین دو تیمار تفاوت معنی‌داری نداشت. با افزایش اندازه ذرات علوفه خشك جیره محتوای گلوگز و تری‌گلسیرید خون گاوها با افزایش اندازه ذرات افزایش یافت. محتوای انسولین خون در گاوهای تغذیه شده با جیره‌های دارای میانگین هندسی بزرگ‌تر علوفه خشك، بیشتر بود (29/16 و 86/12 میلی‌گرم بر دسی لیتر). محتوای كلسترول، آنتی‌اكسیدان، اوره و اسید بتاهیدروكسی ‌بوتیریك در بین دو تیمار اندازه ذرات علوفه یونجه خشك جیره تفاوت معنی‌داری نداشت. با توجه به نتایج به‌دست آمده از این آزمایش، با كاهش اندازه ذرات علوفه یونجه خشك و جیره اسیدیته مایع شكمبه‌ای كاهش پیدا كرد. اسیدیته مایع شكمبه برای جیره حاوی یونجه با میانگین هندسی 09/3 و 65/4 به ترتیب 09/6 و 39/6 بود. نتیجه‌گیری: با افزایش اندازه ذرات علوفه یونجه، pH مایع شكمبه، ماده خشك مصرفی و چربی شیر بیشتر شد.