ناهمخواني دوره و نوشتار (بررسي و نقد رمان «كريستين و كيد»)

Discrepancy between Era and Writing: A Critical look at “Christine and Keed’’

از ديرباز جامعۀ ايراني با نوعي ناهمزماني در زمينه همپوشاني تحوّلات اجتماعي و كنش‌هاي خلاّقانه هنري دست به گريبان بوده است، به‌ويژه كه رمان، نوع ادبي وارداتي است و علي‌رغم وجود ضرورت و پيوندش با نيازهاي ايران در زمان پيدايش آن، اين قالب ادبي از سنّت‌هاي ادبي آن برنخاسته، بلكه عمدتاً به‌عنوان محصول ترجمه در نظام ادبي فارسي پديدار شده‌ است؛ به‌عبارتي ديگر، زيبايي‌شناسي مدرن با ذهن جامعه ادبي ايران همزمان نبوده‌ است. رمان «كريستين و كيد» نوشته هوشنگ گلشيري، از ديد بسياري از منتقدان به‌سبب پيچيدگي در فرم و محتوا، فقدان درونمايه اجتماعي صريح و روايتي متفاوت، ادامه منطقي و طبيعي داستان‌نويسي عصر خود نبوده است و با روند هماهنگ و يكپارچه جامعه ادبي زمانه حركت نكرده ‌است و در حكم اثري تقليدي از آثار جوامع غربي پنداشته مي‌شود كه دغدغه فرم و صناعت داشت و زمينه و موقعيّت داستان، محصول موقعيّت واقعي ايران نبوده ‌است. چنين ناهمساني و ناهمخواني موجب شد كه اين رمان در زمان انتشار خود با اقبال عمومي همراه نشود و در نزد منتقدان نيز تا مدّت‌ها با بي‌توجّهي مواجه گردد. با اين‌ همه، پس از گذشت چندين دهه از چاپ اين رمان، به‌سبب گسترش محافل نقد و نظريّه‌هاي ادبي، تجربه‌هاي تازه داستان‌نويسي و اشتياق نويسندگان به جنبش‌هاي نو و پيشرو، اين داستان با استقبالي نسبي مواجه شود. در اين مقاله برآنيم تا با بازخواني متفاوت و با تكيه بر مؤلّفه‌هاي رمان نو به تشريح و تبيين آن بپردازيم.

For a long time, the development of artistic creative paradigms has not been necessarily simultaneous with the emerging social changes in Iranian society. In spite of the fact that the emergence of Iranian novels was due to the social changes, novel is generally considered to be an imported literary genre rather than a traditional Iranian trend, which found its way into the system of Persian literature mainly as a result of translation. Moreover, the principles of modern aesthetics have not been in tune with the accepted norms of Iranian literary community. The novel quot;Christine and Keedquot; By H. Golshiri due to its unintelligible content and form and lack of social themes is considered by many critics to be missing a natural and logical continuation of his era’s writing, which has deviated from the coordinated norms of literary community. More clearly, Iranian novel has been an imitation of western literary works in terms of form and figures of speech and the context of the story has not been a product of real situational and social contexts in Iran. This discrepancy caused the novel not to be generally favored among its readers and critics at the time of its publication. However, several decades after the publication, it was faced with a relative acceptance by its readers and critics because of the advances in criticism and literary theories, innovative experiences in fiction, and writers’ passion for modern and progressive movements. This paper aims at providing an innovative explanation of this novel based on the principles of Nouveau.