اثر دانه سوياي برشته در مقايسه با كنجاله سوياي ليگنوسولفاته بر عملكرد گاوهاي هلشتاين شيرده

سابقه و هدف: استفاده از سویای برشته در جیره گاوهای شیری رایج است، اما دمای برشته كردن و اثر آن بر عملكرد دام و بخش‌های پروتئینی جیره به خوبی شناخته نشده است. برای از بین بردن مواد ضد تغذیه‌ای و افزایش پروتئین عبوری، دانه سویا فراوری می‌شود و حرارت رایج‌ترین روش فراوری دانه سویا است. هدف اصلی این تحقیق برآورد اثر دمای برشته كردن سویا بر بخش‌های پروتئینی جیره، عملكرد شیردهی گاوهای شیرده، و مقایسه اقتصادی دانه سویای برشته با كنجاله سویای لیگنوسولفاته بود. مواد و روشها: برای بررسی تاثیر سویای برشته شده در دماهای مختلف بر مصرف خوراك، تولید و تركیب شیر از 8 گاو هلشتاین اواسط زایش، با میانگین روزهای شیردهی 14±92 و تولید شیر 3±9/42 كیلوگرم در روز، در یك طرح مربع لاتین 4×4 تكرار شده استفاده شد. تیمار شاهد دارای كنجاله سویای لیگنوسولفاته و نمك‌های كلسیمی اسیدهای چرب بود و تیمارهای 2، 3 و 4 به ترتیب دارای سویای برشته شده در دمای 115، 130 و 145 درجه بودند. جیره‌ها دارای 40 درصد علوفه و 60 درصد كنسانتره بود. یافتهها: ماده خشك مصرفی تمایل به افزایش در جیره شاهد نسبت به جیره‌های دارای سویای برشته داشت. تولید شیر و شیر تصحیح شده در جیره شاهد از جیره‌های دارای سویای برشته بیشتر بود. تفاوتی در كارایی (شیر تصحیح شده بر مصرف خوراك) بین جیره شاهد و جیره‌های دارای سویای برشته و همچنین بین دماهای مختلف برشته كردن وجود نداشت. درصد چربی شیر برای سویای برشته شده در دمای 130 درجه از سویای برشته شده در دماهای 115 یا 145 درجه بیشتر بود. از لحاظ اقتصادی، جیره شاهد نسبت به جیره‌های دارای سویای برشته گران‌تر بود و نسبت درآمد به هزینه جیره‌های حاوی دانه سویای برشته بطور معنی‌داری نسبت به جیره شاهد بیشتر بود. جیره حاوی دانه سویای برشته شده در دمای 130 درجه نسبت به سایر جیره‌ها میزان كمتری از پروتئین قابل هضم در روده داشت. دانه سویای برشته شده در دمای 130 و 145 درجه میزان كمتری از بخش پروتئین با تجزیه متوسط و میزان بیشتری از بخش پروتئین كند تجزیه نسبت به دمای 115 درجه و تیمار شاهد داشتند. پروتئین غیر قابل تجزیه همبستگی بیشتری با تولید شیر و ماده خشك مصرفی نسبت به پروتئین قابل تجزیه داشت. در بین بخش‌های مختلف پروتئینی، بخش با تجزیه متوسط در شكمبه همبستگی بالایی با مصرف خوراك، تولید و تركیبات شیر داشت. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد كه گاوهایی كه جیره شاهد مصرف كردند تولید شیر و مصرف خوراك بالاتری از گاوهایی كه سویای برشته مصرف كرده بودند داشتند. در بین دماهای مختلف برشته كردن (115، 130 و 145 درجه)، سویای برشته شده در دمای 115 درجه سانتی‌گراد مصرف خوراك كمتر و تولید شیر بالاتری داشت. بخش پروتئین با تجزیه متوسط در شكمبه مهمترین بخش بین بخش‌های پروتئینی است و بیشترین همبستگی را با مصرف خوراك، تولید و تركیب شیر دارد.