تحليلي جامع از مفهوم سعادت نزد طوسي و رابطه آن با كمال و لذت

A Comprehensive Analysis of the Concept of Felicity and its relationship with Perfection and Pleasure in Tusi’s View

بنيان هر نظريه اخلاقي را مؤلفه هاي آن سامان مي دهد. خواجه نصيرالدين طوسي، به عنوان نظريه پرداز اخلاق محور، تحليل هاي نظام مندي از مؤلفه هاي اخلاقي ارائه كرده كه سعادت يكي از آن هاست. رويكرد خواجه به سعادت، با دو تلقي همراه است: 1. رويكرد عام كه سعادت را دربرگيرندۀ انسان و مجردات تام مي داند؛ 2. رويكرد خاص كه سعادت انسان را تحليل مي كند. شناساندن دومي، لذت از سيرت حكيمانه را پيش مي نهد و ازاين رو خواجه، سعادت را در گرو زندگي حكيمانه مي داند. تحليل طوسي از سعادت، مؤلفه هاي كمال و لذت را پيش مي آورد. ازاين رو تحليل آن ها جهت فهم جامع سعادت از منظر طوسي ضروري است. در مؤلفه كمال، ضمن تحليل آن، نشان داده مي شود كه الگوهاي اخلاق نگاري متنوع خواجه در طول هم اند و از اين منظر، هرم طولي مراتب كمال ترسيم مي شود كه از سلامت نفس تا مرتبه اتحاد و فنا را دربرمي گيرد. در تحليل لذت، ضمن طبقه بندي جامع از تعاريف لذت، به تحليل سه گانه خواجه از لذت پرداخته ايم. ذومراتب بودن كمال و لذت نزد طوسي، با مراتب سعادت نزد وي سازگار است. سنجش دو گونه تعريف از سعادت، علاوه بر روشن كردن تمايز آن ها، ترابط آن ها را نيز واضح مي سازد.

Abstract Every ethical theory is based on its ethical components. Tusi as an ethic theoretician has provided some systematic analyses of the ethical components such as felicity. Tusi has two approaches to felicity: (1) general approach that regards felicity in both humans amp; incorporeal beings (in interpretation of Isharat). (2) Special approach that study just human felicity. Studying the latter, Tusi believes that felicity is pleasure of manner of theosophical living (in Naserian ethics). Tusiamp;rsquo;s analysis of felicity emphasizes on the components of perfection and pleasure; therefore, it is important to discover their relationship in order to have a comprehensive understanding of felicity. Tusiamp;rsquo;s various moral models have linear relationship with one another, and from this perspective the pyramid of perfection degrees is drawn which begins with purifying the soul and in high degrees is ended to annihilation in Allah. Analyzing pleasure, this article firstly provides a comprehensive classification of pleasure definitions and then discusses Tusiamp;rsquo;s triple analysis of pleasure. From Tusiamp;rsquo;s point of view degrees of human perfection amp; grades of pleasure are coherent with degrees of felicity. Examining two definitions of felicity is going to clarify their distinction and their relationship.