كوچ و انتقال اجباري(مطالعه تطبيقي در آموزه‌هاي قرآني و اسناد بين‌المللي)

Forcible Transfer and Deportation: A Comparative Study of the Quranic Teachings and International Instruments

باقي‌ماندن در منطقه محل سكونت و زندگي، حق طبيعي هر فرد است كه نتيجه منطقي آن، منع كوچ و انتقال اجباري افراد و گروه‌هاست. اسناد بين‌المللي، انتقال و كوچ اجباري افراد را جرم بين‌المللي دانسته است و آن را در عناوين «جنايت عليه بشريت» و «جرم جنگي» جاي داده است. مقاله حاضر مي‌كوشد در پرتو آموزه‌هاي قرآني و با روش تطبيقي، ابعاد پديده كوچ و انتقال اجباري را در دو نظام حقوقي بين‌الملل و حقوق اسلام بررسي و تحليل كند. در برخي آيات قرآن كريم، عنوان «اخراج از ديار» آمده است كه نزديك‌ترين مفهوم به پديده كوچ و انتقال اجباري مي‌باشد. به روايت قرآن، اديان الهي همواره از پيروان خود پيمان گرفته‌اند كه با يكديگر ستيز نكنند و يكديگر را از محل سكونت خود بيرون نرانند. سنّت نبوي نيز به وسيله منشور مدينه، همين روش را تأييد كرده است. اصول كرامت انساني، وحدت بشري و عدم تبعيض، مباني مشترك نظام‌هاي بزرگ حقوقي در حمايت از حق بر باقي‌ماندن در منطقه سكونت است. از منظر قرآن و آموزه‌هاي اسلامي، «وفاي به پيمان و عهد»، «حمايت و پشتيباني» و «مقابله»، رهيافت‌هايي در برابر پديده كوچ و انتقال اجباري‌اند

Staying and living in the area of residence is the natural right of every person which results logically in forbidding the forcible migration and displacement of the persons and groups. The forcible transfer and deportation of the persons has been considered an international crime according to the international instruments and it is placed under the titles of “crime against humanity” and “war crime”. The present article attempts to study and analyze the different aspects of forcible migration and displacement in two systems of international law and Islamic law in the light of the Quranic teachings and with a comparative method. A number of Quranic verses refer to the title of “exile from homeland” that is the most similar concept to the forcible migration and movement. As it is related in the Quran, the divine religions have always taken pledge from their followers not to struggle with each other and not to exile each other from their area of residence. The prophetic sunnah also approves the same method through the charter of Medina also known as the constitution of Medina. The principles of human dignity, human unity, and nondiscrimination are the common principles of the great systems of law to protect from the right of staying in the area of residence. From the viewpoint of the Quran and Islamic teachings “Fulfilling the promise”, “protection and support” and “combating” are some of the approaches against the phenomenon of forcible transfer and deportation.