تأملي بر جايگاه وراثت در آموزه‌هاي ديني و تأثير آن بر تربيت‌پذيري انسان

زمينه: تربيت‌‌پذير بودن‌ انسان‌، هرچند به‌ ظاهر بديهي‌ مي‌نمايد، اما از ديرباز با چالش‌هاي‌ فراواني‌ روبرو بوده‌ است‌. صرف‌ نظر از برخي‌ نظريه‌ها درباره ‌امكان‌ناپذيري‌ تربيت‌ انسان‌ و وجود شواهدي‌ بر درستي‌ آن‌ها، مهم‌ترين ‌چالش‌ فراروي‌ تربيت‌پذير بودن‌ انسان‌، وراثتي‌ بودن‌ صفات‌ اخلاقي‌ اوست‌. اگر بپذيريم‌ صفات‌ اخلاقي‌ همچون‌ صفات‌ جسماني‌ از طريق‌ وراثت‌ از يك‌ نسل‌ به‌ نسل‌ ديگر، بدون‌ دخالت‌ اراده‌ افراد، منتقل‌ مي‌شوند؛ هر انساني‌ ناخواسته‌ داراي‌ خُلق‌ و خويي‌ است‌ كه‌ به‌‌واسطه‌ وجود آن‌، رفتارهاي‌ معيني‌ از او سر مي‌زند.روش كار: اين پژوهش به‌صورت توصيفي و كتابخانه‌اي انجام و تلاش شده است، پس از توضيح مفاهيم، مباني تربيت‌پذيري و تربيت‌ناپذيري انسان مورد بحث قرار گرفته، سپس براساس آموزه‌هاي ديني، ميزان تأثير وراثت بر تربيت‌ناپذيري انسان بررسي شده است.يافته‌ها: آن‌‌گونه‌ كه‌ در اين‌ پژوهش‌ خواهد آمد، هرچند اصل‌ وراثت‌ و كاركرد آن‌ نسبت به انسان‌ مورد تأييد رهبران ديني است‌؛ اما آيات‌ ورواياتي‌ كه‌ براي‌ موروثي‌ بودن‌ صفات‌ اخلاقي‌ به‌ آن‌ها استشهاد شده‌، به چيزي بيشتر از تمايل‌ ذاتي‌ و نهادينه‌ شده‌ بشر به‌ ارزش‌ها و فضايل‌ اخلاقي‌ و بيزاري‌ از نابهنجاري‌ها و رذايل‌ اخلاقي‌ دلالت ندارند‌؛ از اين‌رو، از منظر ديني، انسان‌ موجودي است كه در تمام‌ صفات‌ اخلاقي‌ خود،‌ تربيت‌‌پذير است‌.