تأثير كودهاي آلي و شيميايي بر عملكرد دانه، اجزاي عملكرد و كيفيت روغن خرفه (Portulaca oleracea L.)

Effects of organic and inorganic fertilizers on seed yield, yield components and oil quality of purslane (Portulaca oleracea L.)

به‌منظور بررسی تأثیر كودهای آلی و شیمیایی بر خصوصیات عملكرد و كیفیت محصول خرفه، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهركرد در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای مختلف كودی شامل 13 تن در هكتار كود مرغی (BLn)، 4/14 تن در هكتار كود مرغی (BLp)، 39 تن در هكتار كود گاوی (CMn)، 87/16 تن در هكتار كود گاوی+ 150 كیلوگرم در هكتار اوره (CMp+U)، چهار سطح كود شیمیایی برابر تیمارهای آلی، 260+86 كیلوگرم در هكتار به‌ترتیب اوره و سوپرفسفات تریپل (BLn) CF، 287+100 كیلوگرم در هكتار به‌ترتیب اوره و سوپرفسفات تریپل (BLp) CF، 260+200 كیلوگرم در هكتار به‌ترتیب اوره و سوپرفسفات تریپل (CMn) CF، 260+100 كیلوگرم در هكتار به‌ترتیب اوره و سوپرفسفات تریپل (CMp+U) CF و شاهد (عدم مصرف كود) (C) بودند. نتایج نشان داد كه تفاوت معنی‎داری در ارتفاع بوته تیمار (BLn) CF (43/55 سانتی‎متر) با تیمارهای شیمیایی (BLp) CF، (CMn) CF و تیمارهای آلی BLn و BLp وجود نداشت. برای تعداد دانه در كپسول نیز تیمارهای BLp و BLn (به‌ترتیب 48/180 و 78/167 دانه) اختلاف معنی‎داری با هم نشان ندادند. همچنین وزن هزاردانه در تیمارهای BLp، BLn و CMn به‌ترتیب با میانگین 44/0، 43/0 و 42/0 گرم اختلاف معنی‎داری با هم نداشتند، همین‎طور تیمارهای CMn، (BLn) CF و CMp+U نیز تفاوت معنی‎داری را در وزن هزاردانه نشان ندادند. عملكرد دانه، میزان روغن و عملكرد روغن تیمار BLp افزایش معنی‎داری نسبت به سایر كرت‎های دریافت‌كننده كود و شاهد (عدم مصرف كود) داشت. میزان امگا-3 در تیمارهای BLp و BLn به‌ترتیب 85% و 79% بیشتر از تیمار شاهد (عدم مصرف كود) بود. به‌طور كلی، استفاده از كود مرغی علاوه بر افزایش قابل ملاحظه عملكرد دانه خرفه می‌تواند در افزایش كیفیت روغن این گیاه دارویی نیز مؤثر باشد.

In order to evaluate the effects of organic and inorganic fertilizers on yield attributes and quality of purslane crop, an experiment was conducted at the research farm of Shahrekord University in 2014. Different fertilizer treatments were consisted  of 13 ton ha-1 broiler litter (BLn), 14.4 ton ha-1 broiler litter (BLp), 39 ton ha-1 cattle manure (CMn), 16.87 ton ha-1 + cattle manure + 150 kg ha-1 urea (CMp+U), four chemical fertilizer (CF) levels equivalent to organic manure treatments, 260+86 kg ha-1 Urea +TSP CF (BLn), respectively, 287+100 kg ha-1 Urea +TSP, respectively CF (BLp), 260+200 kg ha-1 Urea +TSP , respectively CF (CMn), 260+100 kg ha-1 Urea +TSP , respectively CF (CMp + U) and control (C). The results indicated that there were no significant differences in plant height of CF (BLn) (55.43 cm) with chemical treatments (CF (BLp), CF (CMn), and organic treatments (BLp and BLn). No significant difference was found for the number of seed per capsule between BLp and BLn treatments (180.48 and 167.78 seed, respectively). The 1000-seed weight in treatments BLp, BLn, and CMn (0.44, 0.43, and 0.42 g, respectively) showed no significant difference. The 1000-seed weight of CMn, CF (BLn), and CMp + U treatments showed no significant difference as well. The seed yield, oil content, and oil yield of BLp treatment were significantly greater than that of control and other plots treated with manure. The amount of omega 3 in the BLp and BLn treatments was 85% and 79% higher as compared with the control (no fertilizer). Overall, the application of broiler litter could be effective in increasing the quality of the oil of this medicinal plant in addition to a significant increase in grain yield of purslane.