عدالت؛ مطالعه تطبيقي ميان اصول اخلاق پزشكي و آموزه‌هاي اخلاق اسلامي

در ميان شاخه‌هاي اخلاق حرفه‌اي، اخلاق پزشكي به دليل منزلت خاص حرفه پزشكي از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. عدالت يكي از اصول چهارگانه اخلاق زيست‌پزشكي است كه اغلب مترادف با انصاف در نظر گرفته شده و منظور از آن تعهدي اخلاقي براي عمل بر اساس قضاوت‌هاي عادلانه در حيطه پزشكي است. عدالت در اخلاق اسلامي در اصطلاح به معناي قراردادن هر چيز در جاي مناسب خويش و دادن حق به ميزان استحقاق مي‌باشد. در اين مقاله تلاش شده است تا اصل عدالت به عنوان يكي از اصول چهارگانه اخلاق پزشكي، بررسي و در مطالعه‌اي تطبيقي، مزيت‌ها و چالش‌هاي نگاه دين‌باورانه و نگاه غير دين‌باورانه نسبت به عدالت و جايگاه آن در اخلاق پزشكي مورد واكاوي و ارزيابي قرار گيرند.اين مقاله مروري حاصل يك مطالعه توصيفي است. براي جمع‌آوري اطلاعات از مطالعه كتب معتبر و جستجو در منابع اينترنتي و مقالات مرتبط استفاده شده است. پس از توضيح مفاهيم و مباني عدالت در اخلاق پزشكي، همچنين اخلاق فضيلت‌گراي اسلامي، در بررسي تطبيقي، اشتراك‌ها و تفاوت‌هاي اين دو دستگاه اخلاقي در مسأله مفهوم عدالت بررسي و تبيين مي‌شود.صرف نظر از تأكيد اخلاق حرفه‌اي پزشكي و اخلاق اسلامي بر ضرورت و اهميت عدالت، عدالت به مفهومي كه در اخلاق اسلامي بر آن تأكيد مي‌شود، فراگيرتر از اخلاق پزشكي است. زيرا عدالت در اخلاق پزشكي، برآمده از عدالت اجتماعي است كه جز با تدوين قوانين و راهكارهاي متناسب و متوازن، قابل دسترسي نيست. اما عدالت به مفهوم ديني آن امري نهادينه‌شده در درون آدمي و دربرگيرنده تمامي ساحت‌هاي فردي و اجتماعي زندگي اوست.