تأثير كودهاي زيستي، شيميايي و نانو، بر خصوصيات كمّي و كيفي گياه دارويي بالنگو شهري (Lallemantia iberica (M.B.) Fischer & Meyer)

Effects of biological, chemical and nano-fertilizers on quantitative and qualitative characteristics of Lallemantia iberica (M.B.) Fischer & Meyer

به‌منظور بررسی تأثیر كودهای زیستی، شیمیایی و نانو كود، بر عملكرد كمّی و كیفی گیاه دارویی بالنگو شهری (Lallemantia iberica (M.B.) Fischer & Meyer)، این تحقیق بر پایه طرح كامل تصادفی با 9 تیمار و 5 تكرار در سال زراعی 94-93 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شاهد (بدون استفاده از كود)، بیوفسفات، نیتروكسین، نانو كود كامل، كود شیمیایی ماكرو، بیوفسفات × نیتروكسین، نیتروكسین × نانو كود، بیوفسفات × نانو كود و بیوفسفات × نیتروكسین × نانو كود بود. نتایج نشان داد كه صفت‌های ارتفاع گیاه، وزن‌ تر و خشك پیكر رویشی، درصد اسانس و تركیب‌های تشكیل‌دهنده اسانس بالنگو، به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. به‌طوری كه بالاترین ارتفاع گیاه در تیمار كاربرد كود شیمیایی (35 سانتی‌متر)، بیشترین وزن‌ تر و خشك پیكر رویشی در تیمار كاربرد همزمان نانو كود و نیتروكسین (به‌ترتیب 05/36 و 09/5 گرم) و بالاترین درصد اسانس در تیمار كاربرد همزمان نانو كود و بیوفسفات به میزان 57/0% حاصل شد. 24 تركیب در اسانس این گیاه شناسایی شد كه مهمترین آنها، لیمونن، لینالول، وربنون، بتا-كاریوفیلن، جرماكرن D و بتا-كوببن بود. بیشترین مقدار لیمونن (7%)، در تیمار كاربرد همزمان بیوفسفات و نیتروكسین؛ بالاترین مقدار لینالول (9/17%) در حضور تیمار نیتروكسین× نانو كود؛ بیشترین مقدار وربنون (8/8%) در تیمار كاربرد همزمان بیوفسفات، نیتروكسین و نانو كود؛ بالاترین درصد بتا-كاریوفیلن (12%) در تیمار كاربرد بیوفسفات× نانو كود و بیشترین درصد جرماكرن D و بتا-كوببن (به‌ترتیب 15% و 5/11%) نیز تحت تأثیر تیمار نانو كود حاصل شدند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد كه كاربرد همزمان نانو كود و كودهای زیستی تأثیر هم‌افزایی بر كمّیت و كیفیت محصول و بازده اسانس بالنگو دارند.

In order to investigate the effects of biological, chemical and nano-fertilizers on qualitative and quantitative factors of Lallemantia iberica (M.B.) Fischer & Meyer, an experiment was conducted under greenhouse conditions in 2016, at the research greenhouse of Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran. The experiment was conducted in a randomized complete block design with 9 treatments and 5 replications. Treatments included control (no fertilizer), biophosphat, nitroxin, nano fertilizer, chemical fertilizer, biophosphat×nitroxin, nitroxin×nano fertilizer, biophosphate×nano fertilizer, and biophosphat×nitroxin×nano fertilizer. Analysis of variance revealed that treatments significantly affected the plant height, fresh and dry weight, essential oil content, and essential oil constituents of dragon’s head. The maximum plant height (35gr) was obtained by applying chemical fertilizer, the highest fresh and dry weight (36.05 gr and 5.09 gr respectively) were found in the treatment with nitroxin×nano fertilizer, and the highest essential oil percentage with an average of 0.57% belonged to the biophosphate×nano fertilizer treatment. Twenty-four compounds were identified in the essential oils of L. iberica, of which the main constituents were limonene, linalool, verbenone, ß-caryophyllene, germacrene-D and β-cubeben. The highest limonene (7%) occurred with the nitroxin×biophosphate; the maximum amount of linalool (17.9%) was obtained by nitroxin×nano fertilizer; maximum percentage of verbenone (8.8%) was found in the treatment with biophosphate×nitroxin×nano fertilizer; the highest percentage of β-caryophyllene (12%) was observed with biophosphate×nano fertilizer; the highest amount of germacrene-D and β-cubeben (15% and 11.5%, respectively) in the essential oil were obtained by application of nano fertilizer. In addition, our results indicated that the combination of nano, nitroxin and biophosphate fertilizers could improve the growth and quality of dragon’s head plants.