بررسي صفات كمّي و كيفي بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) در رويشگاه‌هاي مختلفي از استان آذربايجان‌شرقي و غربي

Investigation of quantitative and qualitative traits of dragonhead (Dracocephalum moldavica L.) in several habitats of East and West Azerbaijan provinces

به‌منظور بررسی خصوصیات كمّی و كیفی شش جمعیت بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) در شش رویشگاه، آزمایشی در قالب طرح كاملاً تصادفی در سال 1392 در سه تكرار (با فواصل 500 تا 1000 متر) انجام شد. هر جمعیت‌ بادرشبو متعلق به یك رویشگاه و این رویشگاه‌ها شامل سلماس، ارومیه، خوی، مراغه، پیرانشهر و تبریز بودند. رقم اصلاح شده Szk-1 به‌عنوان تیمار شاهد در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور مركز مرند كشت شد. در هر رویشگاه از شاخه‌های گلدار بادرشبو در مرحله گلدهی كامل نمونه‌برداری شد. در این مطالعه صفاتی مانند ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌های فرعی، تعداد شاخه‌های گل‌دهنده، درصد اسانس، درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم در اندام‌هوایی گیاه، میزان كلروفیل (a، b و كل)، میزان كارتنوئید، فلاونوئید و آنتوسیانین كل مورد ارزیابی قرار گرفتند. اثر جمعیت بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌های فرعی، درصد اسانس، میزان نیتروژن، فسفر، كلروفیل و فلاونویید‌ در سطح 5% و بر تعداد شاخه‌های‌گل‌دهنده و میزان آنتوسیانین در سطح 1% معنی‌دار بود. نتایج نشان داد كه بیشترین ارتفاع بوته، درصد نیتروژن، فسفر، میزان كلروفیل، كارتنوئید و درصد اسانس از جمعیت رویشگاه سلماس بدست آمد. رقم Szk-1 بیشترین تعداد شاخه فرعی و گل‌دهنده و فلاونوئید كل را تولید كرد. به‌طور كلی، جمعیت سلماس دارای بهترین صفات رویشی و كیفی بود. بنابراین با استفاده از آنها می‌توان ارقامی با خصوصیات مطلوب زراعی تولید كرد.

To determine the quantitative and qualitative characteristics of six dragonhead (Dracocephalum moldavica L.) populations at six habitats, an experiment was conducted as completely randomized design with three replications (at intervals of 500 to 1000 m) in 2013. Each dragonhead population belongs to a habitat including Salmas, Urmia, Khoy, Maragheh, Piranshahr and Tabriz. The szk-1cultivar, as a control treatment, was planted in the Research Field of Payam Noor University (PNU) in Marand. In each habitat, flowering branches of dragonhead were collected in full flowering stage. In this study, some traits such as plant height, number of branches, number of flowering branches, essential oil content, nitrogen, phosphorus, and potassium in shoot as well as chlorophyll contents (a, b and total), carotenoids, flavonoids and anthocyanins were measured. According to the obtained results, the effect of habitat was significant on plant height, number of branches, essential oil, the amount of nitrogen, phosphorus, chlorophyll and flavonoids at 5% level as well as on number of flowering branches and anthocyanin amount at 1% level. Results showed that the highest plant height and nitrogen, phosphorus, chlorophyll, carotenoids and essential oil contents were obtained from Salmas population. The Szk-1 cultivar produced the highest number of lateral and flowering branches and total flavonoids in Marand. In general, Salmas population had the best growth characteristics and qualitative traits. Therefore, this population could be used to produce varieties with desirable agronomic properties.