تعهد استمرار و هنجاري پزشكان و عوامل اجتماعي مؤثر بر آن (مطالعه پزشكان شهر تهران)

مقدمه: در همه حرف و مشاغل موجود درجه‌اي از تعهد استمرار و هنجاري از اركان و لوازم عمده دلبستگي، رضا‌مندي، شوق، انگيزش به كار، سرمايه‌گذاري بلندمدت در حرفه و كيفيت كار و خدمات مي‌باشد. علي‌الخصوص نزد اطباء كه يكي از مهمترين نقش‌ها را به عنوان نقش پزشك در جامعه احراز كرده‌اند برخورداري از چنين خصوصيت فردي و ويژگي شخصيتي، عامل تأثير‌گذاري بر انگيزه‌هاي شغلي و كيفيت كاري آنان محسوب مي‌شود. در مقاله حاضر كه بر اساس يافته‌هاي يك مطالعه تجربي در باب تأثيرات عوامل اجتماعي بر تعهد استمرار و هنجاري پزشكان در شهر تهران تدوين شده است، سعي گرديده برخي از عوامل اجتماعي كه در مباني نظري و تجربي مربوط به عنوان متغيرهاي تأثيرگذار بر تعهد استمرار و هنجاري نظير جامعه‌پذيري حرفه‌اي و دروني‌سازي هنجارهاي اجتماعي، التزام و تعهد شغلي، سرمايه‌گذاري بلندمدت در شغل مربوطه، رضايت شغلي و نظاير آن مطرح‌اند، مورد تدقيق و بررسي علمي قرار گيرند.روش: با استفاده از روش تحقيق پيمايش و با استعانت از قواعد آماري مربوط به تعيين حجم نمونه، حدود 396 پزشك (عمومي، متخصص، فوق تخصص و دندانپزشك) با روش نمونه‌گيري خوشه‌اي احتمالي، از ميان 44202 پزشك شاغل به طبابت در شهر تهران، انتخاب و با استفاده از تكنيك پرسشنامه محقق‌ساخته، داده‌ها و اطلاعات مورد نياز جمع‌آوري گرديد. اطلاعات ماخوذه از طريق نرم‌افزار SPSS پردازش و مورد تحليل قرار گرفت.يافته‌ها: با توجه به يافته‌هاي تحقيق، رضامندي شغلي، فشار شغلي و انگيزش رابطه معني‌داري را با تعهد استمرار پزشكان و متغيرهاي رضامندي شغلي، حمايت اجتماعي و انگيزش رابطه معني‌داري را با تعهد هنجاري پزشكان نشان مي‌دهند. مع‌الوصف ميزان تعهد استمرار و هنجاري بر حسب سن و جنس تغيير نمي‌كند. بيشترين همبستگي را در تعهد استمرار و هنجاري به ترتيب متغيرهاي رضايت، حمايت اجتماعي و فشار شغلي به خود اختصاص داده‌اند. نتايج تحليل رگرسيون چندگانه نيز نشان داد كه رضامندي، حمايت اجتماعي و فشار شغلي در حرفه حدود 35 درصد از تغييرات مربوط به تعهد استمرار و هنجاري پزشكان تحت مطالعه را تبيين مي‌نمايند.نتيجه‌گيري: هر چه قدر پزشكان از لحاظ رضايت‌مندي در سطح بالايي قرار داشته باشند به همان نسبت نيز از تعهد استمرار و هنجاري بالاتري برخوردار خواهند بود. اطرافيان پزشك، شرايط اجتماعي جامعه، ويژگي‌هاي خاص مربوط به شغل از جمله منابعي هستند كه رضايت را توليد مي‌كنند. در پژوهش حاضر همچنين نتايج نشان داد كه هر چه پزشكان از لحاظ احترام به هنجارها و ارزش‌هاي جامعه و ميزان دروني‌كردن هنجارهاي حرفه‌اي در سطح بهتري قرار داشته باشند، از لحاظ داشتن تعهد استمرار و هنجاري نيز در سطح بهتري خواهند بود و در نتيجه جامعه‌اي سالم‌تر خواهيم داشت.