علل و پيامدهاي جدايي قريه فيروزه از ايران

توسعه طلبي ارضي دولت روسيه از ابتداي قرن 13ق./ 19م. در سرزمين هاي شمال ايران شروع گرديد. روس ها با معاهده آخال توسعه طلبي ارضي را در مناطق شمالي ايران دنبال مي كردند. معاهده آخال در 22محرم1299ه.ق/ 14دسامبر1881م. براي تعيين مرزهاي ايران و روسيه در مناطق تركمن نشين شمال شرق درياي مازندران ميان سعيدخان موتمن الملك، وزير خارجه ايران و ايوان زينيوف، وزيرمختار روسيه در تهران امضاء شد. بر اساس معاهده آخال، مرزهاي جنوبي روسيه تا سرحدات كنوني ايران گسترده مي شد؛ اما تعيين و تحديد دقيق خطوط مرزي بين دو كشور تا سال 1333ش. حل نشده باقي ماند. از جمله مناطقِ مهمي كه موضوع آن بيش از هفت دهه بخشي از مناسبات ايران و روسيه را به خود اختصاص داد، مسئله قريه فيروزه بود كه از نظر موقعيت نظامي و ژئوپلتيك و منابع آبي، منطقه مهمي محسوب مي شد. با وجود اهميت ژئوپلتيكي قريه فيروزه چندين عهد نامه و قرارداد بين ايران و روسيه منعقد گرديد كه مالكيت آن به طور متناوب و به شكل صوري دست به دست مي گشت؛ اما در عمل قريه فيروزه هيچ گاه بعد از معاهده آخال تحت تصرف ايران نبود. پژوهش حاضر مي كوشد به روش پژوهش كتابخانه اي و اسنادي، علل جدايي قريه فيروزه را كه به ناكارآمدي رهبران سياسي، ضعف بنيه اقتصادي، نظامي، سياسي دولت ايران اشاره دارد، بررسي و پيامدهاي اقتصادي، سياسي، نظامي و جمعيتي آن را مورد ارزيابي قرار دهد.