بررسي نوع خواب بذر و مناسب‌ترين روش‌هاي شكستن آن در سه اكوتيپ گون مرتعي (Astragalus cyclophyllus)

Seed dormancy determination and breaking in three different ecotypes of Astragalus cyclophyllus

به‌منظور بررسي مشكلات جوانه‌زني گون مرتعي (Astragalus cyclophyllus) آزمايش دو عاملي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 3 تكرار اجرا شد. عامل اول شامل اكوتيپ‌هاي گون سميرم، دماوند و زنجان و عامل دوم تيمار شكست خواب بذر در 10 سطح شامل خراش‌دهي مكانيكي به‌ همراه سرمادهي با مدت زمان‌هاي 10، 20 و 30 روز در دماي 4 درجه سانتي‌گراد، خراش‌دهي مكانيكي به‌ همراه اسيد جيبرليك با غلظت 400 و 500 ميلي‌گرم در ليتربه‌ مدت  48 ساعت، خراش‌دهي با اسيد سولفوريك 96 درصد به‌ مدت 2 و 4 دقيقه، خراش‌دهي مكانيكي به‌ همراه نيترات پتاسيم 2 درصد به‌ مدت 72 ساعت، تيمار خراش‌دهي مكانيكي به‌ همراه اسيد جيبرليك با غلظت 400 ميلي‌گرم در ليتربه‌مدت 48 ساعت با سرمادهي 20 روز و شاهد بودند. نتايج نشان داد كه اكوتيپ‌ها از نظركليه صفات به‌ جز طول ريشه‌چه تفاوت معني‌داري داشتند و تفاوت بين تيمارهاي شكست خواب بذر و اثرات متقابل آن‌ها براي كليه صفات معني‌دار بود. تيمار خراش‌دهي مكانيكي به‌ همراه اسيد جيبرليك400 ميلي‌گرم در ليتر با سرمادهي 20 روز سبب افزايش درصد جوانه‌زني كل در اكوتيپ سميرم با ميانگين 84/67 درصد شد. اكوتيپ دماوند به دليل قوه ناميه بالا در بيشتر صفات نسبت به دو اكوتيپ سميرم و زنجان برتر بود. از بين تيمارها خراش‌دهي مكانيكي به‌ همراه اسيد جيبرليك 400 ميلي‌گرم در ليتربر مؤلفه‌هاي جوانه‌زني تأثير بيشتري داشت. براساس نتايج آزمايش مشخص گرديد كه خواب بذر از نوع فيزيكي است، زيرا با اعمال تيمار خراش‌دهي بذرها قادر به  جوانه‌زني شدند.

To study the problems of the Astragalus seed germination, a factorial experiment includes ecotype and dormancy breaking was carried out in base of a completely randomized design with 3 replications. The first factor consisted of different ecotypes Samirom, Damavand, Zanjan and the second factor was seed dormancy breaking treatments in 10 levels (mechanical scarification plus chilling time with 10, 20 and 30 days prechilling at 4 °C, mechanical scarification and gibberellic acid at a concentration of 400 and 500 ppm for 48 hours, scarification with sulfuric acid 96% for 2 and 4 min, mechanical scarification and 2% potassium nitrate for 72 h, mechanical scarification and gibberellic acid 400 ppm for 48 h with 20 days prechilling and intact seeds as control. Results showed that the ecotypes were different significantly for all traits except root length. Interaction of seed dormancy breaking treatments and ecotype were significant for all traits. Damavand ecotypewas higher than the restdue to the high viability, total germination percentage, germination rate and seedling vigor index. Among the treatments, mechanical scarification+gibberellic acid 400 ppm had more effective for germination parameters. Based on the results it could be said that seed dormancy is physical, because of seed scarification treatments they were able to absorb water and germinate.