مدل‌سازي رويشگاه بالقوه گونه گياهي كما (Ferula ovina Boiss.) با استفاده از مدل ژنتيك الگوريتم در فريدون‌شهر استان اصفهان

Potential habitat modelling Ferula ovina Boiss. using by genetic algorithms in Ferydoun shahr, Isfahan

به‌دلیل عدم كفایت اطلاعات در مورد پراكنش گونه‌های گیاهی و جانوری، استفاده از مدل‌سازی برای پیش‌بینی پراكنش گونه‌ها در سال‌های اخیر افزایش یافته است. به این منظور طیف گسترده‌ای از تكنیك‌های مدل‌سازی ابداع شده‌است. در پژوهش حاضر با استفاده از عوامل محیطی و داده‌های رخداد گونه كما (Ferula ovina Boiss.) و با بكارگیری مدل ژنتیك الگوریتم نقشه پراكنش این گونه تهیه شد. داده‌های رخداد گونه (137 سایت) با استفاده از روش تصادفی طبقه‌بندی شده انتخاب گردید و كلیه لایه‌های محیطی اعم از لایه‌های فیزیوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع مستخرج از نقشه رقومی ارتفاع)، لایه‌های محیطی خاك و لایه‌های اقلیمی با اندازه پیكسل 70×70 متر از روشهای میان‌یابی در محیط نرم‌افزار Arc GIS تهیه شد. كلیه اطلاعات حاصل به‌وسیله نرم‌افزار Desktop Garp مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نقشه پراكنش گونه كما تولید گردید. ارزیابی مدل با استفاده از شاخص سطح زیر منحنی ROC (766/0) بیانگر عملكرد خوب مدل می‌باشد. همچنین براساس نتایج حاصل از تحلیل حساسیت، دو فاكتور میزان سیلت و ارتفاع، مهمترین پارامترهای تأثیرگذار بر پراكنش گونه كما تعیین شد. از مدل مذكور می‌توان در تفسیر روابط گونه و محیط، تعیین مكان‌های با قابلیت بالای حفاظتی و همچنین تعیین مكان‌های مناسب برای احیای گونه كما و بررسی سناریوهای تغییر اقلیم و مدیریت استفاده كرد.

Due to the insufficient information about the distribution of plant and animal species, the use of modeling to predict the distribution of species has increased in recent years. For this purpose, a wide range of modeling techniques has been developed. In this study, the potential distribution map of Ferula ovina Boiss.was prepared using the environmental factors and occurrences data and genetic algorithms model (GARP). Species occurrences (137 sites) were collected using stratified random sampling method and all environmental layers including physiographic layers (slope, aspect and elevation derived from digital elevation model), climate and soil layers were produced using interpolation methods in ARCGIS (with a pixel size of 70 × 70 m). All data were analyzed by Desktop Garp and the distribution map of Ferula ovina was prepared. The model evaluation was performed by AUC of ROC plot, indicating a good performance of this model (AUC=0.766). According to the results of sensitive analysis, silt and elevation were the most important factors affecting the distribution of Ferula ovina. This model could be used in the interpretation of relationships between species and environment and assessing areas with high protection potential as well as determining suitable areas for the revival of Ferula ovina and climate change and management scenarios.