تأثير روشهاي مختلف خشك كردن بر كمّيت و كيفيت اسانس آگاستاكه (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze)

Effect of different drying methods on the essential oil content and composition of Anise hyssop (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze)

آگاستاكه (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze) گیاهی دارویی، چندساله و متعلق به خانواده نعناع می‌باشد. اسانس این گیاه منبع غنی از متیل‌كاویكول و دارای‌ خواص ضدقارچی و ضدباكتریایی می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشك كردن بر درصد و اجزای تشكیل‌دهنده اسانس آگاستاكه، برگ‌های این گیاه در مرحله‌ گلدهی كامل برداشت شده و با چهار روش مختلف (سایه، خورشید، آون با دماهای 40، 60 و 80 درجه سانتی‌گراد و مایكروویو با توان‌های 180، 360، 540، 720 و 900 وات)، در قالب طرح كاملاً تصادفی و با چهار تكرار خشك شدند. فرایند خشك كردن تا زمانی كه محتوای رطوبت نمونه‌ها به 11/0 بر پایه وزن خشك رسید، ادامه یافت. اسانس برگ‌های خشك شده به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه كلونجر استخراج شد. برای شناسایی اجزاء تشكیل‌دهنده اسانس، نمونه‌های اسانس با استفاده از دستگاه‌های GC و GC/MS مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج نشان داد كه روشهای خشك كردن تأثیر معنی‌داری بر زمان خشك كردن و درصد اسانس داشتند. به‌طوری كه كمترین (4 دقیقه) و بیشترین (64 ساعت) زمان خشك كردن به‌ترتیب مربوط به روشهای خشك كردن در مایكروویو 900 وات و سایه بود. همچنین بیشترین (51/1%) و كمترین (56/0%) درصد اسانس به‌ترتیب در روشهای سایه و مایكروویو 900 وات مشاهده شد. نتایج آنالیز اسانس نشان داد كه متیل‌كاویكول جزء غالب اسانس این گیاه بود كه مقدار آن از 1/83% در روش سایه تا 6/94% در مایكروویو 720 وات متغیر بود. در مجموع یافته‌های این تحقیق نشان داد كه روش خشك كردن در سایه با وجود طولانی بودن زمان خشك كردن، بهترین تیمار بود. اما اگر هدف خشك كردن سریع و بدست آوردن اسانسی با درصد بالای متیل‌كاویكول باشد، روش خشك كردن در آون ºC40 یا مایكروویو در توان‌های پایین قابل توصیه است.

Anise hyssop (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze) is a medicinal and perennial herb, belonging to the Lamiaceae family. The essential oil of this plant is a rich source of Methyl Chavicol, giving antifungal and antibacterial properties to this plant. To evaluate the effect of different drying methods on the essential oil content and composition of Anise hyssop, the leaves were harvested at full flowering stage and dried by four methods (shade drying, sun drying, oven drying at 40, 60 and 80°C, and microwave oven drying at 180, 360, 540, 720, and 900W) in a completely randomized design with four replications. The drying process was continued until the moisture content of samples reached around 0.11 based on dry weight. Dried leaves were subjected to hydro-distillation using a Clevenger type apparatus to extract the essential oil. The oil samples were analyzed by GC and GC/MS. Results showed that drying methods had significant effect on the drying time and essential oil content. Minimum (4 minutes) and maximum (64 hours) drying time were obtained at 900 W microwave power and shade drying, respectively. The highest (1.51%) and the lowest (0.56%) essential oil content were observed in shade drying and microwave drying in 900 W, respectively. The results of essential oil analysis showed Methyl Chavicol was the main component of essential oil ranging from 83.1% (shade drying) to 94.6% (microwave drying at 720W). Overall, the findings of this study showed that shade drying in spite of long drying time was the best drying method. However, oven drying at 40°C or microwave method in low powers is recommended when our goal is fast drying and achieving essential oil with high percentage of methyl chavicol.