بلاغت ارتباط كلامي در قرآن

The Rhetoric of Verbal Communication in the Quran

ارتباطات از مباحث مهمّي است كه موضوع بحث اغلب رشته‌هاي علوم انساني است و از اين ميان، بلاغت در ارتباط كلامي با تكيه بر قرآن از بحث‌هاي پرارزش بلاغي، ادبي و قرآني است كه در اين مقاله مورد پژوهش قرار گرفته است. ارتباطات در زندگي انسان از اهميّت بسيار بالايي برخوردار بوده، به طوري كه از ابتدا پيامبران الهي در آموزه‌هاي ديني خود به آن پرداخته‌اند و چگونگي برقراري ارتباط با ديگران را شرح داده‌اند. همچنين ارتباطات در ميان فلاسفه جايگاهي خاص دارد و در عصر حاضر نيز به دليل افزايش راه‌هاي ارتباطي و شكل‌گيري دهكده جهاني، اهميّت آن نمايان‌تر شده است و بسياري از محقّقان به مطالعه علمي آن پرداخته‌اند. از اين ميان، اهميّت ارتباط كلامي از همه نمايان‌تر و آشكارتر است، به گونه‌اي‌كه مي‌تواند تأثيرهاي مثبت يا منفي در زندگي انسان گذارد و مسير او را دگرگون و يا واژگون سازد، چراكه انسان ناگزير از ارتباط و در گرو ارتباط است. از اين روي، قرآن كريم بدان اهتمام ويژه كرده است و حكيمانه و هنرمندانه به بلاغت ارتباط كلامي كه كمال آن محسوب مي‌گردد، پرداخته است كه پژوهش‌هاي فراوان و گسترده‌اي را مي‌طلبد. اين مقاله دراين راستا و در ارائه بخش كوچكي از اين حقيقت عظيم صورت گرفته است و در آن به بلاغت ارتباط كلامي، انواع آن و ويژگي هر يك پرداخته است تا بتواند فتح باب پژوهش‌هاي ديگر قرار گيرد.

Abstract Communication is one of the important issues extensively discussed in most of the fields of the humanities. From among the issues related to communication, rhetorical verbal communication—with the focus on the Quran—is one of the most valuable rhetorical, literary, and Quranic concerns examined in this article. Communication has been of great importance for human lives. It has been so important that from the beginning prophets have paid close attention to it and described different ways of communicating with others. It has also had a great and specific place in philosophy. Not surprisingly, these days because of the increase in different ways of communication and the formation of the global village, it has, to a large extent, found its due attention. That is why numerous researchers and scientists have examined it. From among different types of communication, the importance of verbal communication is more conspicuous, as it can have positive and negative impacts on human’s life or even change or end his life. This is so because man has no way but to communicate. More importantly, the Quran has profoundly focused on it; it has artfully and wisely considered rhetorical verbal communication, the perfect form of communication. A good many studies should be carried out in order to get to know it more. To this end, this article aims to present a small portion of this huge truth. In so doing, it deals with rhetorical verbal communication, different types of rhetorical communication, and its characteristics in order to open up new avenues for further research.