تدبّر در فهم قرآن

تدبّر در فهم قرآن

مراد از مكتب تدبّر، سامانه‌اي فكري برخوردار از مباني، اصول و روش است كه با دريافت چينش حكيمانه آيات و كشف غرض واحد سوره، در برابر آنچه قرآن را مجموعه‌اي از عبارات پراكنده و ناهماهنگ مي‌نماياند، آن را مجموعه‌اي هماهنگ و منسجم دانسته، بر رفع موانع برقراري ارتباط با آيات اهتمام دارد. رويكرد و محتواي مهمّ مكتب تدبّر، ضرورت تحقيق و معرّفي آن را به‌طور تخصّصي و روشمندانه ضروري مي‌سازد. اين مقاله به روش توصيفي ـ تحليلي با هدف تبيين جايگاه و اهميّت مكتب تدبّر در فهم قرآن نوشته شده است و در آن كوشش مي‌شود مباني، اصول و روش جريان‌هاي معاصر تدبّري بررسي گردد. بر اساس نتايج تحقيق پيش رو، تدبّر غير از تفكّر، تعقّل و تذكّر است و با دانش تفسير كه از ديدگاه سنّتي، شرح معاني و بيان مدلول نص است، تفاوت دارد. مكتب تدبّر، برخلاف مكاتب تفسيري كه در پي دريافت معارف عمقي آيات و توجّه به چگونگي الفاظ و بيان ويژگي‌هاي عبارات آن بوده‌اند، به ‌عنوان امري انديشه‌اي قلبي با نگرش جامع‌ درصدد دريافت جنبه‌هاي هدايتي سُوَر، ضمن كشف ارتباط ميانِ آيات و فهم روشمند و هماهنگ الفاظ قرآن است، به گونه‌اي كه با حركتي عرضي در سطح آيات، متعلَّقاتِ فهم از آيه به سياق و سوره بسط مي‌يابد تا جايي كه مي‌توان به مدد انديشه عقلي و طهارت قلبي، غرض واحد هدايتي هر سوره را دريافت و با آن ارتباط برقرار نمود. روش فهم در مكتب تدبّر، تعبيري از فهم قرآن به قرآن است.

School of though is a thought system having the principles and methods that tries to redefine the relationship between the verses from a new perspective through the rearrangement of the Qur'anic verses and discovery of the single intent of a sura. Therefore, it makes what seems to be incoherent coherent. This article is a descriptive study aimed to establish the position and the importance of understanding the Qur'an, and it tries to reflect on the principles and methods of the contemporary reflections. Based on the study, forward thinking is not simply thinking, reasoning, and noting, and it is also different from the knowledge of the interpretation which comes from the traditional view of explaining meanings and describing the rhetoric signified of the text. School of Though is dissimilar to those interpreting schools that try to understand the profound sense of the verses and pay attention to the words and their features. School of Though is based on thinking and feeling and has a comprehensive attitude which tries to find out the guiding aspects of suras in addition to discovering the links among the verses and purposeful understanding of the Qur'anic words in a way that with a side to side movement on the verses the understandingrelated factors expand from a verse to a context and a sura until we are able to understand and feel the single guiding purpose of any sura. The method of understanding in School of Though is another way of understanding the Qur'an from the Qur'an.