اثر ساليسيليك اسيد و پوتريسين بر رشد و تركيب‌هاي اسانس مرزه (Satureja hortensis L.)

Effect of salicylic acid and putrescine on growth and essential oil compounds of summer savory (Satureja hortensis L.)

به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیك اسید و پوتریسین بر عملكرد گیاه، عملكرد اسانس و اجزای اسانس گیاه مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در قالب بلوك‌های كامل تصادفی با 3 تكرار اجرا شد. سالیسیلیك اسید به‌صورت محلول‌پاشی، در 4 غلظت (0، 1، 2 و 3 میلی‌مولار بر لیتر) و محلول‌پاشی پوتریسین نیز در 5 غلظت (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌مولار بر لیتر) در سه مرحله (مرحله شروع ساقه‌‌دهی، ابتدای مرحله غنچه‌دهی، شروع مرحله گلدهی) بكار برده شدند. نتایج نشان داد كه اثر محلول‌پاشی سالیسیلیك اسید و پوتریسین بر وزن خشك و عملكرد اندام هوایی كل، برگ و گل‌آذین، كلروفیل كل، درصد وزنی، بازده و عملكرد اسانس گیاه مرزه و نیز تركیب‌های اسانس گیاه مرزه در سطح 1% معنی‌دار بود. بیشترین مقدار وزن خشك اندام هوایی (g/p63/45)، عملكرد اندام هوایی (kg/ha5070)، وزن خشك برگ (g/p39/6)، عملكرد برگ (kg/ha710)، وزن خشك گل‌آذین (g/p65/15)، عملكرد گل‌آذین (kg/ha1739) و كلروفیل كل (mg/l44/1) مربوط به محلول‌پاشی با 3 میلی‌مولار سالیسیلیك اسید بود و بیشترین میزان بازده اسانس (35/2%) و عملكرد اسانس (76/76) در تیمار 5/1 میلی‌مولار بر لیتر پوتریسین مشاهده شد. بیشترین میزان تیمول (76/47%) به‌عنوان تركیب شاخص گیاه مرزه در تیمار 2 میلی‌مولار بر لیتر سالیسیلیك اسید حاصل شد و بیشترین میزان آلفا-پینن، لیمونن و ترانس-بتا-اوسیمن در گیاهان تیمار شده با 50 میلی‌گرم بر لیتر پوتریسین تولید گردید.

In order to investigate the effect of salicylic acid and putrescine as foliar spray on plant yield and growth, essential oil yield and composition of summer Savory (Satureja hortensis L.), a field experiment was carried out based on randomized complete blocks design (RCBD), with three replication.  Different concentrations of salicylic acid (0, 1, 2 and 3mM) and putrescine (0, 0.5, 1, 1.5 and 2mM) were applied as foliar spray at early stages of shooting, blooming and floweing. Results showed that foliar application of salicylic acid and putrescine had significant effect (p<0.01) on some vegetative parameters such as dry weight and yield of total aerial shoots, leaves and inflorescences as well as total chlorophyll concentration. All treatments had a significant effect (p<0.01) onessential oil efficiency, percentage, yield and composition of Satureja hortensis. The highest value of total aerial shoots dry weight (45.63g/p), total aerial shoots yield (5070kg/ha), leaf dry weight (6.39g/p), leaf yield (710kg/ha), inflorescence dry weight (15/65g/p), inflorescence yield (1739kg/ha), and total chlorophyll concentration (1.46mg/l) were observed in 3mM salicylic acid. The essential oil efficiency (2.35kg/ha) and essential oil yield (76.76%) reached a maximum range in 1.5mm putrescine. The concentration of thymol (47.76%) as the main volatile component of summer savory, reached the highest value in 2mM salicylic acid while other components, such as α-pinene, limonene and E-B-ocimene, reached the highest value in 50mg/L putrescine.