بررسي ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي و تشريحي گل ماده و نمو ميوه در پسته خوراكي (Pistacia vera) رقم احمدآقايي

Study of morphological and anatomical traits of female flower and fruit development in pistachio (Pistacia vera)

پسته خوراكي (Pistacia vera L.)، با سطح زير كشت وسيع در ايران، اهميت اقتصادي و تغذيه‌اي دارد. در پژوهش حاضر، ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي و تشريحي گل ماده، اندوسپرم و لپه‌ها با روش سلول بافت‌شناسي معمول با ميكروسكوپ نوري بررسي شد. به‌علاوه، نمو ميوه در فرايند بلوغ نيز بررسي شد. نتايج نشان داد هريك از گل‌هاي ماده در گل‌آذين خوشه مركب، داراي كلاله سه‌بخشي، خامه كوتاه، تك‌پايه و مادگي نسبتا درشت است. براكته‌اي بزرگ و زود‌افت در پاي هر گل‌آذين 53 گلي و براكته‌اي كوچك و نسبتا پايا در قاعده هر گل وجود دارد. گل‌پوش 3 ساختار كاسبرگ‌ مانند دارد. مادگي، تك‌برچه و تك‌خانه‌ است و يك تخمك واژگون دارد. اندوسپرم، ابتدا هسته‌اي و سپس سلولي مي‌شود و در مدت نمو دانه، با لپه‌ها جايگزين مي‌شود. بررسي نمو ميوه نشان داد كه ابتدا رشد ديواره تخمدان آغاز مي‌شود و فرابر به‌شكل برون‌ ميان‌بر و درون‌بر سازمان مي‌يابد و تا 95 روز پس از شكوفايي كامل گل (Days after full bloom, DAF) كه معادل با اواسط خرداد است، درون‌بر، سخت و چوبي مي‌شود؛ سپس، تا DAF 145 (پايان مرداد) روند بزرگ‌شدن مغز دنبال مي‌شود و در DAF 165 (پايان شهريور) ميوه‌ها به‌طور كامل مي‌رسند و آماده برداشت مي‌شوند.

Pistachio (Pistacia vera L.) with high cultivation in Iran has economic and nutrition importance. In this investigation, the morphological and anatomical traits of the female flower, development of endosperm and cotyledons were studied with cytohistological techniques and light microscopy. In addition, fruit development was studied in different developmental stages. The results showed each of female flowers in panicle florescence has threelobed stigma, a large pistil that attached to stigma with short style. One small bract is below 5 sepals in all flowers. Anatomical study reported the pistil have one carpel with single inverse ovule at its ovary. The endosperm is free nuclear firstly and then becomes cellular. Finally, this tissue replaces with cotyledons during embryo development. During the fruit development, the structure of the pericarp differentiated as exomesocarp and endocarp. Endocarp development continued until 95 days after full bloom (middle of May), and became hard and lignified in this time.The kernel show no abvious growth at this time but its growth increase after this time and completed in 145 DAF (last of July). Finally, fruit ripening continued and was cmpleted at 165 DAF (last of August) concurrent with harvesting time.