مقايسه اثر لتروزول با كابرگولين در پيشگيري از سندرم تحريك بيش از حد تخمدان در بيماران تحت درمان با داروهاي محرك تخمك‌گذاري و سيكل‌هاي IVF

Comparison of the effect of letrozole versus cabergoline for prevention of ovarian hyperstimulation syndrome (OHSS) in patients under ovulation induction treatments and IVF cycles

مقدمه: اثربخشي دو داروي كابرگولين و لتروزول در درمان سندرم تحريك بيش از حد تخمدان در مطالعات جداگانه در گذشته بررسي و تأييد شده است، ولي مطالعه اي كه اين دو دارو را با يكديگر مقايسه كند صورت نگرفته است، لذا مطالعه حاضر با هدف مقايسه اثر لتروزول با كابرگولين در پيشگيري از سندرم تحريك بيش از حد تخمدان در بيماران تحت درمان با داروهاي محرك تخمك گذاري و سيكل هاي IVF انجام شد. روش كار: اين كارآزمايي باليني تصادفي شده دو سوكور، از فروردين ماه 1393 تا مهر ماه 1394 بر روي 60 بيماري كه با شكايت ناباروري به مركز ناباروري ميلاد مشهد مراجعه و تحت درمان با داروهاي محرك تخمك گذاري قرار گرفته و اولين علائم سندرم تحريك بيش از حد تخمدان در آن ها بروز كرده بود، انجام شد. بيماران به روش بلوك تصادفي به دو گروه دريافت كننده كابرگولين و دريافت كننده لتروزول تقسيم شدند. به گروه اول 5 ميلي گرم لتروزول بعد از تخمك كشي به مدت 2 هفته توسط خود محقق تجويز شد. به طريق مشابه به گروه ديگر، داروي كابرگولين به ميزان 5/0 ميلي گرم در روز از روز تخمك كشي به مدت 8 روز توسط خود محقق داده شد. سپس بيماران به صورت هفتگي به مدت 4 هفته بعد از درمان از لحاظ پيشرفت علائم سندرم تحريك بيش از حد تخمدان ارزيابي شدند. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار آماري SPSS (نسخه 5/11) و آزمون هاي كاي دو، آزمون تي مستقل و آزمون اندازه هاي تكراريانجام شد. ميزان pكمتر از 05/0 معني دار در نظر گرفته شد. يافته ها: بيماران دو گروه از لحاظ نوع ناباروري (اوليه يا ثانويه) (562/0=p)، سابقه سندرم تخمدان پلي كيستيك (584/0=p) و سابقه سندرم تحريك بيش از حد تخمدان (000/1=p) با يكديگر تفاوت معني داري نداشتند. از 60 بيمار مورد مطالعه، 25 بيمار (42%) در طول بررسي نياز به بستري پيدا نكردند و به صورت سرپايي درمان شدند، ولي 35 بيمار (58%) باقي مانده بين 1 تا 8 روز بستري شدند. بين بيماران دو گروه تفاوت معني داري از نظر مدت بستري در بيمارستان (000/1=p) و همچنين از لحاظ بهبود باليني در طي پيگيري هاي هفتگي مشاهده نشد (000/1=p). نتيجه گيري: لتروزول اثر باليني مشابهي با كابرگولين در پيشگيري از سندرم تحريك بيش از حد تخمدان دارد.

Introduction: The effectiveness of letrozole and cabergoline for treatment of ovarian hyperstimulation syndrome (OHSS) has been evaluated and proved separately in previous studies, but there is no study to compare the effectiveness of these two drugs, therefore, this study was performed with aim to compare the effect of letrozole versus cabergoline for prevention of ovarian hyperstimulation syndrome (OHSS) in patients under ovulation induction treatments and IVF cycles. Methods: This randomized, doubleblind clinical trial was performed on 60 patients with complain of infertility who referred to Milad infertility center in Mashhad from April 2014 to July 2015 and were treated with ovulation induction drugs and developed the first sign and symptoms of ovarian hyperstimulation syndrome (OHSS). By randomized block method, the patients were divided into cabergoline and letrozole groups. Then, the researcher administered 5 mg letrozole to the patients of letrozole group after pick up for two weeks. Similarly, the researcher administered 0.5 mg cabergoline to the patients of cabergoline group from the day of pick up for 8 days. Then, the patients were weekly evaluated for 4 weeks in terms of any development in signs and symptoms of OHSS. Data was analyzed by SPSS software (version 11.5) and Chisquare, independentt, and reapeted measures tests. PResults: There was no significant difference between two groups in terms of type of infertility (primary or secondary) (P=0.562), history of polycystic ovarian syndrome (P=0.584) and history of ovarian hyperstimulation syndrome (P=1.000). Among 60 patients, 25 (42%) had no need to hospitalization and were treated as outpatient, but 35 (58%) were hospitalized for 1 to 8 days during the study. There was no significant difference between two groups in terms of duration of hospitalization (P=1.000), Additionally in terms of clinical improvement during weekly followup (P=1.000). Conclusion: Letrozole has similar effect as cabergoline for prevention of ovarian hyperstimulation syndrome (OHSS).