شناسايي يك چهارچوب مطالعاتي براي فرهنگ رشته اي در برنامه هاي درسي آموزش عالي

A Research framework for Disciplinary Culture in Higher Education Curriculum

نگاه فرهنگي به مطالعات آموزش عالي از جمله منظرهايي است كه اخيراً مورد توجه پژوهشگران اين حوزه قرار گرفته است و موجب تولد فصل جديدي از مطالعات بر محور «فرهنگ دانشگاهي» شده است. فرهنگ رشته اي، خود شاخه اي از اين مطالعات محسوب مي شود كه فرهنگ جاري در آموزش عالي را از زاويه ي كنش و تعاملات ناشي از رشته ي تحصيلي با افراد و محيط مورد بررسي قرار مي دهد. با توجه به طرح موضوعاتي نظير توسعه ي برنامه هاي درسي ميان رشته اي و بين المللي كردن برنامه هاي درسي آموزش عالي، مطالعه ي فرهنگ رشته هاي آموزش عالي بيش از پيش ضرورت پيدا كرده است. اين در حالي است كه چهارچوب مشخصي براي آن تدوين نشده است و با توجه به پيچيدگي اين مسئله، فقدان چنين چهارچوبي خود موجب غفلت پژوهشگران برنامه درسي آموزش عالي از اين مهم است. پژوهش حاضر، با هدف تدوين چهارچوبي براي مطالعه ي فرهنگ رشته اي در برنامه هاي درسي آموزش عالي انجام شده است. به اين منظور دو رشته ي رياضي و علوم تربيتي كه در دسته بندي بچر به ترتيب جزء رشته هاي محضسخت و نرمكاربردي قرار دارند، مورد بررسي قرار گرفته اند. روش پژوهش، نظريه ي مبنايي بوده است؛ كه داده هاي آن از طريق مشاهده ي مشاركتي، مصاحبه ي نيمه ساختاري، پرسشنامه ي باز پاسخ، محتوا و آثار فرهنگي، جمع آوري و از روش مقوله بندي و كدگذاري تحليل شده است. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل داده ها مبيّن وجود متغيرها، مقوله ها و سطوح مختلفي براي فرهنگ رشته اي در برنامه هاي درسي آموزش عالي است كه چهارچوبي را براي مطالعه ي فرهنگ رشته اي در آموزش عالي تداعي مي كند.

Recently the higher education researchers have focused on cultural views toward higher education studies and caused a new trend of research which investigates academic culture. Disciplinary culture is considered as one of the branches that study culture in higher education according to the interactions between the disciplines, on the one hand, and individuals and context, on the other hand. The study of disciplinary culture is increasingly growing due to the emergence of the topics such as interdisciplinary curricula and internationalization of curricula in higher education. However, no framework has been developed for this type of studies. In addition, considering the complexity of this topic, the lack of a coherent framework could create ignorant researchers. As a result, this study seeks to develop a framework for studying disciplinary culture in higher education. To this aim, the researchers chose mathematics and education, which are respectively among hardpure disciplines and softapplied ones in the classifications of disciplines. The present study employed grounded theory approach and the data were gathered through cooperative observation, semistructured interviews, openended questionnaires and content analysis of cultural documents in two disciplines. In the next step, the data were analyzed through coding and patterning methods. The results of data analysis revealed different variables, categories and levels for disciplinary culture in higher education curriculum which explained a framework for disciplinary culture in higher education which could serve as the basis for developing a framework for studying the disciplinary culture in higher education.