ساختار مديريت درآمدهاي نفتي در نروژ و گذار از دولت رانتير

Management of Oil Revenues in Norwayand the Transition from Rentier State

نفت مهمترين و در عين حال سياسي ترين كالاي اقتصادي جهان امروز به شمار مي‌رود. نفت به عنوان اصلي ترين منبع قدرت اقتصادي و سياسي همواره در تحولات سياسي و اجتماعي دولت هاي نفتي نقش بسيار قابل توجهي را ايفا كرده و از اركان اصلي قدرت بوده است. اما تجربه تاريخي نشان داده، داشتن منابع عظيم نفتي و درآمدهاي دوران سرخوشي نفت به هيچ وجه با داشتن امكانات رفاهي و دولت رفاهي هم معني نبوده و باعث توسعه سياسي و تعميق دموكراسي نگرديده است. وابستگي ملي كشورهاي نفت خيز به نفت تبعات گوناگوني در بر داشته است، اين تبعات از ابعاد مختلفي برخوردار بوده است. پويش تحولات سياسي در كشورهايي كه سهم عمده اي از درآمدهاي نفتي آنها از نفت بدست مي آيد همواره پژوهشگران را با دولتهايي روبرو ساخته است كه اقتدار بي بديل درعرصه سياست گذاري‌هاي اجتماعي و اقتصادي داشته اند و خود را فراتر از طبقات اجتماعي، احزاب و گروه ها مي دانند. يكي از علل اصلي اين نگرش بي گمان تكيه بر درآمدهاي سرشار نفتي است. نروژ بر عكس ساير كشورهاي دارنده نفت بجاي تاكيد بر سرمايه ها و داراييها ي طبيعي خود بر توسعه انساني همت گماشت و از ثروت نفت به عنوان پشتوانه و موتور توسعه استفاده نمود و با جلوگيري از ورود درآمدهاي نفتي به بودجه جاري كشور و ذخيره نمودن آن در صندوق ذخيره ارزي، و با مديريت هوشمندانه اقدام به سرمايه گذاري در خارج از كشور نموده و ضمن جلوگيري از تبديل كشور و دولت به دولتي رانتير، از اين نعمت خدا دادي در جهت پيشبرد برنامه هاي اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي كشوربهره شد. لذا نفت صرفاً متضمن پيامدهاي منفي و ضد توسعه اي نيست وجود نفت به عنوان موهبتي طبيعي در صورتي كه مديريتي صحيح، كارآمد و توانا همچون كشور نروژ از آن بهره گيرد نه تنها ضد توسعه اي نيست بلكه مي تواند زمينه ارتقاي توانمنديهاي اقتصادي كشورها و كمك به توسعه صنايع مختلف ملي گردد. اين نگاه توسعه گرايانه ، نروژ را از افتادن در دام رانتريسم نجات داده است.

Abstract No doubt oil is the most important and at the same times the most political, economic, commodity in the today world. Oil plays a significant role to serve as the main source economic power and political always at the political and social development, for oil producing and it was from the main source of. But historical experience showed that having the natural resources and income spree oil wells by no means does not mean with have welfare facilities and government facilities and it does not cause political and economic, social development and deepening democracy. National dependence oil rich countries to oil had the diversity consequences .This consequences was from security social, economic, political and cultural dimension. Studies political development of the countries that manger shave of their income achieve from the oil always face the researchers with government that they have illogic power at the arena policies social and economic and know own to more than social levels, categories and groups.