هندسه فركتالي گسل‌ها و لرزه‌خيزي در شمال شرق ايران

Fractal Geometry of Faults and Seismicity of the NorthEast of Iran

بيشترين فعَاليت هاي لرزه اي درشمال شرق ايران، در اطراف سيستم هاي گسلي اصلي كه اكثراً در راستايي تقريباً NWSE توزيع يافته اند، مشاهده مي شود. تحليل هاي فركتالي به روش مربع شمار در شرق ايران انجام شد كه براي اين منظور منطقه مطالعاتي را به (12) محدوده مجزا تقسيم و هر محدوده را بطور جداگانه تحليل نموديم. بعد فركتالي بين مقادير 0 تا 2 تغيير مي كند اگر بعد فركتال نزديك به صفر باشد، نشان دهنده اين است كه گسلها و زمين لرزه ها در يك نقطه متمركز شده اند و اگر بعد به عدد 2 نزديك باشد نشان دهنده ي پراكندگي گسلها و زمين لرزها در كل محدوده است. در واقع اين روش مقايسه ايي بين مناطق همجوار از لحاظ نرخ فعَاليت لرزه ايي مي باشد. براساس نتايج بدست آمده با فاصله گرفتن از سيستم گسلي اصلي در منطقه كه داراي روند NWSE بوده، از ميزان بعد فركتال و در نتيجه لرزه خيزي كاسته مي شود كه اين امر نشان دهنده وجود ناپيوستگي در سيستم هاي گسلي اصلي در منطقه مي باشد. مقدار بالاي بعد فركتال در محدوده هاي قائن، بشرويه و تربت حيدريه و هم چنين كاهش در مقدار بعد فركتال محدوده هاي بيرجند، گزيك و تايباد، پيشنهاد مي كند كه منطقه انتهايي سيستم هاي گسلي اصلي در شرق در منطقه ي محدوده هاي بيرجند و تايباد باشد. براساس تحليل فركتالي گسل هاي منطقه و بررسي داده هاي لرزه اي، عمده فعاليت لرزه اي درشمال شرق ايران با الگوي زمين لرزه هاي درون قاره اي با عمق كم (اكثرا بين 10 20 كيلومتر) بوده و در ارتباط با چشمه هاي خطي (گسل هاي) اصلي در منطقه و يا شاخه هاي فرعي آنها رخ مي دهد. هم چنين توزيع ابعاد فركتالي حجمي و سطحي شمال شرق ايران نشان دهنده فعَاليت لرزه اي بالاتر در بخش هاي مركزي و غربي آن نسبت به ساير مناطق مجاور مي باشند.

Most of the seismic activities in  northeast of Iran are observed around the major fault systems which have mostly been distributed along the approximate direction of NWSE. Fractal analysis was performed in northeastern Iran by the method squarecounting for the sake of which the study area was classified into 12 regions and each region was analyzed separately. Fractal dimension is ranged between 0 and 2. If Fractal dimension is approximate 0, it will indicate that the faults and earthquakes have been centered in one place. If Fractal dimension is approximate 2, it will indicate that the faults and earthquakes have been dispersed in the area. In fact, this comparative method is a vibrated action among neighbor areas. Based on the results by distancing from the main fault systems in the region that possesses the trend of NWSE, The fractal dimension of seismicity is reduced .This indicates the existence of discontinuity in the major fault systems in the region. The high rate of fractal dimension of the regions of same Qaen, Boshruyeh and Torbat – e –Heydarieh as well as the reduction in the rate of the fractal dimension of the blocks of  Birjand, Gazik and Taybad, suggest that the terminal area of the major fault systems  in the east is  located in the area of Taybad and Birjand blocks. On the basis of Fractal analysis of the fault zone and  the study of  the seismic data, most of the seismic activity in the north East of Iran is based on the pattern of intercontinental earthquakes of  low depth (mostly between 1020 km) and  occurs in relation to the primary linear sources (faults) in the area or their secondary branches. The distribution of voluminal and superficial fractal dimension of the East of Iran Also, indicates the higher seismic activity in the central and western parts in regard to other adjacent.