ارزيابي شدت فرسايش بادي منطقه جزينك سيستان با استفاده از مدل IRIFR

Assessment of Wind Erosion Intensity by IRIFR Model Case Study: Jazinak, Sistan, Iran

هدف اصلي اين پژ‍وهش بررسي و تهيه نقشه فرسايش بادي توسط مدل اريفر مي باشد. در اين پژوهش از مدل تجربي IRIFRكه در سال 1375 توسط محققان كشور براي شرايط اقليمي ايران تدوين و ارايه شده است با بهره گيري از GIS استفاده گرديد. ابتدا نقشه واحدهاي كاري تهيه و سپس عوامل 9 گانه مؤثر در فرسايش بادي شامل سازند زمين شناسي، شكل اراضي و پستي و بلندي، وضعيت باد و شرايط خاص اقليمي، خاك و پوشش سطحي، پوشش گياهي، فرسايش بادي، رطوبت خاك، نهشته هاي بادي و عمليات مديريتي در هريك از واحدهاي كاري مورد بررسي قرار گرفت و امتياز لازم بر اساس مدل به آنها داده شد. براي هر يك از عوامل مذكور يك لايه رستري در محيط GIS ساخته شد. نتيجه بررسي ها در اين منطقه نشان مي دهد كه بيشترين امتياز مربوط به تپه هاي و پهنه هاي ماسه اي و اراضي شور و پف كرده با ميزان رسوبدهي 4/3879 تن بر كيلومتر مربع در سال مي باشد و كمترين امتياز مربوط به واحد كاري دشت ريگي متوسط با تراكم كم تا متوسط و ميزان رسوبدهي سالانه 73/708 تن بر كيلومتر مربع در سال مي باشد. همچنين از كل منطقه مورد مطالعه 74/35 درصد معادل 36/46491 هكتار در كلاس زياد و 73/63 درصد منطقه معادل 43/82902 هكتار در كلاس متوسط فرسايش بادي قرار دارد.

The main objective of this research is an investigation and preparing of wind erosion intensity map. IRIFR model used in this study which has been developed by Iranian researchers for Iran’s climatic conditions. At first, the working unit map was prepared Then nine effective factors in wind erosion such as Geological Formation, Landform and Topography, Wind and Climatic Conditions, Soil Surface, Plant Cover, Wind Erosion, Soil Moisture, Deposits of Wind and Management Process are determined for each working unit. Each factor scored according to IRIFR model and for each one a raster GIS layer was created. According to the results, active sand dunes and Saline Lands showed the highest value with the rate of annual sedimentation more than 3879.4 ton/km2 ,while medium sandy plain with low density showed the least value with an annual rate of sedimentation of 708.73 ton/km2. Also in whole area, 35.74 percent equivalent 46491.36 hectares are classified in high class and 63.73 percent equivalent 82902.43 hectares are classified in medium class of wind erosion.