ارزيابي آسيب‌پذيري لرزه‌اي شهر بَردَسْكن در برابر زلزله با استفاده از مدل سلسله مراتبي وارون (IHPW)

Bardaskan Seismic Vulnerability Assessment Against Earthquake Using Inversion Hierarchical Weight Process (IHPW)

امروزه آسيب‌پذيري شهرها در برابر زلزله به عنوان يكي از مسائلِ اساسي جهان، پيشِ روي متخصصان رشته‌هاي گوناگون قرار دارد. مطالعات تكنيكي و تاريخي زلزله در ايران نشان مي‌دهد كه زلزله‌هاي ويرانگر در راستاي گسل درونه، در موارد بسياري سبب خرابي و كشته‌ شدن صدها و گاهي هزاران نفر شده‌است. شهر بَردَسْكن به دليل وجود چندين گسل فعّال در اطراف و درون آن، ريسك بالايي در برابر خطر زلزله دارد. هدف از اين پژوهش شناسايي ميزان آسيب‌پذيري اجزاء و عناصر شهري با استفاده از مدل‌ها و روش‌هاي موجود در كاهش آسيب‌پذيري در برابر زلزله مي‌باشد. براي رسيدن به اين هدف 16 شاخص كالبدي فضايي مؤثر بر آسيب‌پذيري شهرها در سطحِ جهاني شناسايي شد؛ سپس در قالب مدل‌هاي برنامه‌ريزي و تلفيقي فازي و تحليل سلسله‌ مراتبي وارون، برآورد مناسبي از آسيب‌پذيري شهر در برابر زلزله با استفاده از داده‌هاي مكاني و توصيفي اجزاء، عناصر اصلي و رفتاري ساختماني و تعيينِ تأثيرِ هر كدام از معيارهاي به‌كار رفته در ميزان آسيب‌پذيري ارائه گرديد. همچنين با ارائه سناريوهاي زلزله در شدت‌هاي مختلف به مدل‌سازي و ريزپهنه‌بندي آسيب وارده به ساختمان‌ها در برابر زلزله پرداخته شده‌است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه با حركت از سمت جنوب به طرف شمالِ شهر بردسكن بر ميزان آسيب‌پذيري قطعات ساختماني افزوده مي‌شود. همچنين مدل‌سازي سناريوهاي زلزله در شدت 6 و 8 مركالي نشان مي‌دهد كه ميزان آسيب‌پذيري بر اساس تعداد ساختمان‌ها به‌ترتيب در محلات 3، 1، 6، 5، 4 و 2 مي‌باشد. مهم‌ترين دلايل اين وضعيت نزديكي به گسل، بالا بودن شتاب افقي زمين (PGA)، بالا بودن تراكم ساختماني بنا و پايين بودن كيفيت و مصالح ساختماني است.

Nowadays, the city’s vulnerability to earthquakes is world’s major problem that is expert’s concern in various fields. Technical and historical studies of earthquake in Iran shows that devastating earthquakes along the Dorouneh fault, in many cases leads to deterioration and death of hundreds and sometimes thousands of people. Bardaskan, due to the presence of several active faults around and within it, is in a high risk of earthquakes. The purpose of this study is to determine the vulnerability of urban elements, using models and methods in reducing the vulnerability of this city against earthquake. To reach this purpose, 16 physical and spatial factors affecting the vulnerability of urban space were identified at the global level then using location data, structural elements description, building behavior data, and determining the impact of each criteria in vulnerability level, an appropriate estimation of city’s vulnerability to earthquake were presented in the framework of integrated and planning models such as fuzzy and Inversion Hierarchical Weight Process. We also discussed building damage modeling and microzoning against earthquake by presenting earthquake scenarios at different intensities. The results of this study show that by moving from the south to the north of Bardaskan, the vulnerability of the building’s block are increased. Earthquake scenarios modeling in the intensity of 6 and 8 Mercalli shows the vulnerability of the building were based on the 3, 1, 6, 5, 4 and 2 section respectively. The main reasons for this state are locating near the fault, peak ground acceleration, high density and low quality of building construction and building materials.