ارزيابي توانايي تحمل رقابت ارقام بومي و اصلاح شده برنج (Oryza sativa L.) در برابر علف‌هرز اويارسلام زرد (Cyperus esculentus L.)

Evaluation of Competition Potential in Rice Varieties (Oryza sativa L.) against Yellow Nutsedge (Cyperus esculentus L.)

اين پژوهش به منظور ارزيابي اثر تراكم علف‌هرز اويارسلام زرد (Cyperus esculentus) بر برخي از صفات فيزيولوژيك، مورفولوژيك و عملكرد ارقام برنج (Oryza sativa) در سال زراعي 911390 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار به اجرا در آمد. در اين آزمايش دو فاكتور تراكم علف‌هرز اويارسلام زرد در چهار سطح (شامل شاهد، 60، 120 و 180 بوته در متر مربع) و رقم برنج در سه سطح (شامل طارم به عنوان رقم محلي، شيرودي و قائم به عنوان ارقام اصلاح ­شده) بودند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس بيانگر اختلاف كاملاً معني­دار تعداد علف‌هرز، رقم و برهمكنش آنها از نظر صفات طول ساقه، سطح برگ پرچم، تعداد برگ، وزن‌تر و خشك برگ، ميزان كلروفيل، محتواي كلروفيل (SPAD)، شاخص برداشت و عملكرد شلتوك بود. بررسي مقايسه ميانگين صفات در تمامي ارقام نشان از كاهش ميزان آنها تحت شرايط رقابت با اين علف‌هرز بود، به طوري كه كمترين ميزان اين صفات در تراكم 180 بوته از اين علف‌هرز در متر مربع بدست آمد. همچنين شيب معادلات در تجزيه رگرسيوني بين ارقام برنج نشان داد كه واكنش ارقام برنج نسبت به افزايش تراكم اين علف‌هرز يكسان نبوده است، به طوري كه رقم طارم با كمترين ميزان شيب خط در صفات سطح برگ پرچم (y= 33.22 0.04x)، طول ساقه (y= 105.33 0.20x)، تعداد پنجه بارور (y= 22.5 0.03x)، شاخص برداشت (y= 24.98 0.3x) و عملكرد شلتوك (y= 366.6 0.57x) به عنوان يك رقابت­كننده قوي (01/0P≤) و ارقام شيرودي و قائم به ترتيب در رده­هاي بعدي به عنوان رقابت­كننده­هاي ضعيف­تر در برابر اين علف‌هرز قرار گرفتند.

An experiment was conducted to evaluate yellow nutsedge (Cyperus esculentus L.) density effects on some rice physiological, morphological characteristics and its paddy yield at Sari Agricultual Sciences and Natural Resources University. This experiment was performed as factorial based randomized complete blocks design with three replications. Weed density in four levels (0, 60, 120 and 180 plants m2) and rice varieties in three levels (Tarom as traditional cultivar, Shirodi and Ghaem as improved cultivars) were the treatments. Results of ANOVA revealed significant difference of weed numbers, rice cultivars and their interactions on shoot length, flag leaf area, leaf number, leaf wet and dry weight, chlorophyll content, SPAD value, harvest index and paddy yield. Mean comparisons showed that the highest levels of all characteristics were recorded in the control plots, while their lowest levels were observed in weed density of 180 plant m2.The response of different rice varieties to nutsedge densities varied. Among rice cultivars, Tarom had the lowest slope in flag leaf area equation (y= 33.22 0.04x), stem length (y= 105.33 0.20x), fertile tiller number (y= 22.5 0.03x), harvest index (y= 24.98 0.3x) and paddy yield (y= 366.6 0.57x). Therefore, this traditional cultivar is recommended as the strongest competitor compared to Shirodi and Ghaem improved cultivars which were shown to be as weak competitors to yellow nutsedge weed.