اثبات واجب‌الوجود براساس فرض تسلسل: نگاهي به برهان ابن‌سينا و اقامه برهاني بديع

Proof for the Necessary Being Using the Infinite Regression Principle: Looking at Avicennas Argument and the Formation of a Novel Argument

براهين اثبات واجب‌الوجود، براساس چگونگي ارتباطشان با تسلسل، به سه دسته تقسيم مي‌شوند: 1) از ابطال تسلسل، واجب را اثبات مي‌كنند؛ 2) لابشرط از وجود يا عدم تسلسل، واجب را اثبات مي‌كنند؛ 3) براساس فرض تسلسل، واجب‌الوجود را اثبات مي‌كنند. برهان ابن‌سينا تنها برهان دستۀ سوم است. اين نوشتار سه گام اصلي دارد: در گام نخست، به برهان ابن‌سينا پرداخته‌ايم و از زبان شارح مواقف، به اشكال صدرا بر اين برهان پاسخ گفته‌ايم؛ در دومين گام، براي اثبات واجب، طرحي نو درانداخته‌ و برهان ديگري از دستۀ سوم‌ صورت‌بندي كرده‌ايم؛ مقايسۀ اين برهان بديع با برهان سينوي و بيان شباهت‌ها و تفاوت‌هاي آن‌ها، آخرين گام اين پژوهش است.

Arguments on proof for the Necessary Being are classified into three different categories from the point of view of their relation to regression: (1) proof for the Necessary through rejecting regression (2) non condition being or lack of regression affirms the Necessary (3) the Necessary Being is affirmed through regression principle. Avicennas argument is the third one. The present paper is formed in three stages. In the first step, Avicennas argument is discussed and Mulla Sadras critique is responded by the words of interpreter of Mavaqif. In the second step, there is a new projection to proof for the Necessary Being by the other argument of third category. The final step of the research is to compare the novel argument with Avicennas argument and to express the similarities and the differences.