واقع نمايي و ارزش معرفتي شناخت‌هاي ظنّي بر مبناي نظريه اعتباريات علامه طباطبايي

The Representation of Reality and Epistemic Value in Non-Certain Knowledge Based on Allameh Tabataieʹʹs Theory of Conventionality

باور ظنّي و غيريقيني در فلسفه اسلامي در حكم جهل است و ادله اعتبار «اطمينان» در علم اصول نيز تنها ارزش عملي آن را اثبات مي كند. پرسش اين است كه آيا ادراكات غيريقيني ارزش معرفتي ندارند. در اين مقاله با بازسازي نظريه اعتباريات و تقسيم «وجودهاي ذهني» به «وجود ذهني حقيقي» و «وجود ذهني اعتباري» نشان مي دهيم كه برخي از «معاني اعتباري» مي توانند از واقعيت حكايت كنند. درصورتي ادراك اعتباري واقعيت را بازنمايي مي كند كه به ادراكي ذاتي تكيه داشته باشد و ميان محكي واقعي و محكي ادعايي «علقه اي نفس الامري» وجود داشته باشد. در غير اين صورت اين اعتبار دلبخواهي خواهد بود. اين علقه منشا واقع نمايي معاني اعتباري و منشا صدق جزيي در شناخت ظنّي است. بر خلاف ادراكات حقيقي، نمي توان اين ملاك را به صورت مستقيم «احراز» نمود و در شناخت‌هاي ظنّي «معيار» ارزيابي ادراكات غيرحقيقي مبتني بر «ملاك» واقع-نمايي آن‌ها نيست.

In Islamic philosophy non-certain beliefs are not knowledge but Ignorance, and arguments for the validity of "confidence" in the Science of Usul al-Fiqh only prove its pragmatic value; The question is whether or not non-certain opinions have epistemic values? In this article, we reconstruct the theory of “conventional perceptions” and divide the "mental existence" to "inherent mental existence" and "conventional mental existence", and then we explain some conventional ideas can represent the facts. Conventional perception represents reality, if it relies on the inherent perception; otherwise, this convention is arbitrary. This link is the source of representation in conventional perceptions and the source of partial truth in non-certain knowledge; but we cannot determine directly this source, and in non-certain knowledge the criterion of evaluation does not rely on the criterion of representation.