تغييرات ساختار توده جنگلي در قطعه بررسي دايمي طرح جنگل‌داري نكاظالمرود

Changes in forest stand structure in a permanent plot established in NekaZalemroud forest plan

اين پژوهش با هدف بررسي تغييرات ساختار جنگل در قطعه بررسي دايمي شش هكتاري در طرح جنگلداري نكاظالمرود با استفاده از دو آماربرداري صددرصد در سال‌هاي 1385 و 1391 انجام شد. نتايج آماربرداري سال 1391 از 2375 اصله درخت، حاكي از يك توده سه‌آشكوبه ناهمسال در تيپ راش ممرز بود. متوسط تعداد درخت 389 اصله در هكتار، متوسط رويه زميني 43 متر مربع، متوسط حجم درختان سرپا و افتاده 538 متر مكعب در هكتار و ضريب دوليوكور 38/1، سهم خشكه‌دارها از تعداد درختان 3/1 درصد و از حجم جنگل 5/7 درصد بود. مقايسه نتايج دو آماربرداري نشان داد كه راش در همه طبقات قطري داراي سطح و سهم بيشتري بود و ممرز در همه طبقات قطري سهم بيشتري را از دست داده بود. در طبقات قطري كمتر از 30 سانتي‌متر اختلاف سهم راش و ممرز مشهود بود. انجيلي و خرمندي در طبقات قطري 30 تا 50 سانتي‌متر نسبت به ممرز وضعيت تثبيت‌شده‌اي را نشان دادند. حجم درختاني كه داراي يكي از چهار نوع صدمه (سرشكسته، توخالي، خشك سرپا و افتاده) بودند، 97 متر مكعب و سهم خشكه‌دارها 30/6 متر مكعب در هكتار بود. در دوره شش‌ساله، درختان قطور توخالي به گروه درختان افتاده تغيير وضعيت داده بودند. خشك شدن درختان در طبقات قطري كمتر از 50 سانتي‌متر باعث ايجاد فضاهاي رويش با تعداد زياد و پراكنده و افزايش درختان جوان در طبقات قطري 10 و 15 سانتي‌متر شده بود. سالانه 9/6 متر مكعب در هكتار معادل 1/6 درصد موجودي سرپا تجزيه شده بود كه تقريباً 28 درصد خشكه‌دارها و 8/9 درصد حجم درختان صدمه ديده بود. به‌طور كلي اين جنگل در سير توالي، در گذر از مرحله متمايل به پيري به مرحله متمايل به جواني قرار داشت.

A permanent sample plot with an area of 6 ha is located on mid elevation of the NekaZalemrood forest, south of Sari in northern Iran. After fencing the plot, a metal tag indicating tree number was installed on each tree. A full calipering was conducted, which was followed by measuring the diameter at breast height (DBH) and height of selected trees. Forest structure, proportion of dead wood, and proportion of tree species were studied for a period between 2006 and 2012. Results of the inventory of the total 2375 trees in 2012 showed three storeys and an unevenaged structure in Fagus orientalisCarpinus betulus forest type. Further results included mean tree number of 389 ha1, mean basal area of 43 m2ha1, mean stand volume of 538 m3ha1, and De' Liocourt factor of 1.38. Dead trees accounted for 3.1% of the total tree number and 5.7% of the stand volume. Comparison between the two inventories (2006 and 2012) showed that beech trees gained a higher proportion among the tree species in almost all diameter classes, while hornbeam lost more of its presence in the diameter classes. Amongst the DBH classes < 30cm, the proportional difference between beech and hornbeam was more obvious. Compared to hornbeam, Parrotia persica and Diospyrus lotus showed more presence in the DBH classes of 30 to 50cm. Volume of damaged trees (broken, hollow, snag and log) was accounted for 97 m3ha1, while for dead wood was 30.6 m3ha1. Within the sixyear study period, hollow large trees have been fallen down. Mortality of trees in DBH classes < 50cm provided a lot of scattered small gaps within the stand and supported the establishment of younger individuals and cohorts. In addition, almost 9.6 m3ha1, comprising 1.6% of the total volume, 28% of dead trees and 8.9% of damaged trees was decomposed. All in all the studies forest was concluded to be tending from the senility to juvenility in forest succession.