اثر رطوبت خاك و سايه بر رويش و تخصيص زي‌توده نهال‌هاي بنه (Pistacia atlantica Desf.)

Impacts of soil humidity and shade on growth and biomass allocation of wild pistachio (Pistacia atlantica Desf.) saplings

پژوهش پيش‌رو به‌منظور بررسي اثر رطوبت خاك و نيز سايبان‌هاي مصنوعي بر روند رشد، توليد و تسهيم زي‌توده در اندام‎هاي مختلف نهال بنه (Pistacia atlantica Desf.) در ايستگاه تحقيقات البرز كرج انجام شد. نهال‎هاي بنه به‎مدت شش ماه از خرداد تا آذرماه 1393 تحت تيمارهاي رطوبت خاك (در سه سطح 100، 50 و 20 درصد ظرفيت زراعي) و سايبان مصنوعي (در سه سطح 100، 50 و 30 درصد نور كامل) در قالب طرح كرت‎هاي خردشده با پايه بلوك‎هاي كامل تصادفي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه عامل رطوبت خاك اثر معني‌داري بر ارتفاع، قطر يقه و زي‌توده تر و خشك ساقه و برگ و زي‌توده تر كل داشت. رژيم سايبان به‌طور معني‌داري باعث كاهش ارتفاع، زي‌توده خشك ريشه و كل و نسبت زي‌توده تر ريشه به كل شد. براساس نتايج، نهال‎هاي بنه در سطوح مختلف رطويت رفتار متفاوتي نسبت به سايه از خود نشان دادند، به‌ويژه افزايش سايه باعث كاهش معني‌دار ارتفاع، زي‌توده تر برگ و نسبت زي‌توده تر ريشه به اندام هوايي در رطوبت كامل و افزايش اين مشخصه‌ها در نهال‌هاي تحت تنش شد. بررسي روند تغييرات مشخصه‌ها تحت سطوح مختلف رطوبت و نور نشان داد كه سايه در حالت بروز تنش خشكي براي نهال‎هاي بنه كمك‌كننده بوده است و باعت كاهش عوارض ناشي از تنش خشكي بر اين گونه ‌شده است.

A study on the impacts of soil humidity and artificial shading on growth, biomass production and its allocation to different organs of wild pistachio (Pistacia atlantica Desf.)saplings was carried out in Alborz research station complex (Karaj, Iran). One year seedlings were treated by soil humidity (20, 50 and 100 percent of field capacity) and shading (100, 70 and 50 percent of full sunlight) factors in a split plot experiment based on a randomized complete block design from June to December 2014. Results showed significant impact of oil humidity on height, collar diameter, fresh and dry biomass of leaves and stem as well as on total fresh biomass. Shade significantly decreased height, root and total dry biomass and root to shoot fresh biomass ratio. Moreover, wild pistachio saplings with different soil humidity treatments show different responses to shade. In particular, shade significantly decreases height, fresh leaves biomass and R/S fresh biomass ratio for wellirrigated saplings and increases these parameters for saplings under drought stress. Response trends of different parameters under humidity × shade treatments showed that shade can reduce undesirable effects of drought stress on wild pistachio saplings.