تغييرات عناصر غذايي خاك و برگ راش (Fagus orientalis Lipsky) در مراحل مختلف تحولي راشستان (مطالعه موردي: جنگل رزه، استان گيلان)

Evaluation of soil and leaves nutrients concentration of beech (Fagus orientalis Lipsky) in different development stages of a beech stand (Case study: Raze forest, Guilan)

هدف اين مطالعه بررسي عناصر غذايي در برگ و خاك راش (Fagus orientalis Lipsky) در راشستاني با مراحل مختلف تحولي به‌منظور آگاهي از رابطه وضعيت خاك و تغذيه درختان با ساختار اكوسيستم بود. اطلاع از چگونگي تغييرات عناصر و ارتباط اين تغييرات با مراحل تحولي راش كه در سطح جنگل قابل مشاهده است، امكان مديريت بهتر اين توده‌ها را فراهم مي‌سازد. سه قطعه‌نمونه يك هكتاري در سه مرحله تحولي راش (جواني، اوج و پوسيدگي) درنظر گرفته شدند. در هر قطعه‌نمونه يك خط‌نمونه و در هر خط‌نمونه چهار قطعه‌نمونه 400 متر مربعي انتخاب شدند. براي بررسي خصوصيات خاك از چهار گوشه و مركز هر قطعه‌نمونه، نمونه‌هايي از عمق‌هاي صفر تا 10 و 10 تا 20 سانتي‌متري برداشت و تجزيه شد. همچنين از 10 درخت نمونه‌برداري برگ انجام شد و عناصر نيتروژن، فسفر، پتاسيم، منيزيم، كلسيم، روي، آهن و منگنز اندازه‌گيري شدند. براساس نتايج به‌دست‌آمده، درصد كربن و مواد آلي در خاك منطقه‌اي كه در مرحله پوسيدگي قرار داشت، بيشتر از دو مرحله ديگر بود. پتاسيم تبادلي و فسفر قابل جذب در خاك درختاني كه در مرحله جواني قرار داشتند، بيشتر بود. عناصر غذايي و مواد آلي خاك در خاك سطحي بيشتر از عمقي بود. تجزيه برگ نيز نشان داد كه عنصر نيتروژن در مرحله پوسيدگي  بيشتر از مراحل ديگر بود و عناصر ديگر تغييرات زيادي نداشتند. جذب عناصر غذايي نيز مستقل از ميزان عناصر غذايي در خاك بود. اگرچه مقدار عناصر غذايي برگ درختان راش در مراحل مختلف تحولي تفاوت‌هايي با هم داشتند، اما دامنه تغييرات و نسبت عناصر غذايي در محدوده مشخصي بود كه نشان‌دهنده سلامت اين اكوسيستم‌ بود.

This study evaluated soil and nutrient concentration in different phases of developmental cycle in untouched habitat of oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) in Guilan province. Three sampling plots (one ha in each site) were selected, with each plot divided into four subplots of 10 ×10 m each. Soil samples were taken from the corner and center of each subplot. After air drying, soil properties were measured. At each plot, 10 trees were randomly selected and leaves were sampled from different expositions. The samples were transferred to the laboratory, dried at 40 ° C, ground and further used for the analysis. Nitrogen, phosphorus, calcium, magnesium, potassium, zinc, manganese and iron were measured. Analysis of variance (ANOVA) was conducted on the data. Mean comparisons were carried out by Duncan’s multiple range tests (P ≤ 0.05). Percentage of organic carbon and soil organic matters in decay stage were greater than the other stages. Furthermore, the exchangeable content of K and available P in initial stage was greater in both depths. Mineral nutrition and organic matter in soil surface was greater than soil depth. In addition, leaves analysis showed that the nitrogen in the decay stage was greater than in other stages, whereas the other elements do not notably change. Nutrient uptake was independent of the amount of nutrients in the soil. The results showed that despite differences in the amount of nutrients leaves of beech trees in various stages of evolution the range of nutrients show the health of this ecosystem.