ويژگي‌هاي رويشي و خاك توده‌هاي طبيعي سماق (Rhus coriaria L.) در شهرستان اروميه

Growth and soil characteristics of Sumac (Rhus coriaria L.) natural stands in Urmia

توده‌هاي جنگلي متشكل از گونه‌هاي چندمنظوره مانند سماق (Rhus coriaria L.)، زرشك و پسته وحشي به‌طور خالص يا آميخته در شمالي‌ترين مناطق جنگل‌هاي زاگرس گسترش دارند. در پژوهش پيش‌رو سعي شد نيازهاي رويشگاهي و مهم‌ترين ويژگي‌هاي كمي و كيفي توده‌هاي طبيعي سماق در شهرستان اروميه مورد بررسي قرار گيرد. دو منطقه كچله و دره‌خان در محدوده شهرستان اروميه به‌عنوان مناطق پژوهش انتخاب شدند و از هر منطقه 30 قطعه‌نمونه دايره‌اي به مساحت يك آر انتخاب و آماربرداري شدند. مشخصه‌هاي قطر يقه، قطر برابر سينه، ارتفاع تنه اصلي، ارتفاع تاج، قطر متوسط تاج، تعداد جست، سلامت و منشأ درختان بررسي شدند. همچنين ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك رويشگاه‌هاي مورد بررسي نيز با برداشت 10 نمونه خاك در منطقه كچله و سه نمونه خاك در منطقه دره‌خان از عمق صفر تا 30 سانتي‌متري اندازه‌گيري شد. براساس نتايج، قطر يقه تنه اصلي، قطر برابر سينه، ارتفاع و متوسط قطر تاج در رويشگاه كچله به‌طور معني‌داري بيشتر از رويشگاه دره‌خان بود. بررسي مشخصه‌هاي خاك نشان داد كه مقدار آهك (51/8%) و پتاسيم (  p.p.m276) در رويشگاه دره‌خان به‌طور معني‌داري بيشتر از رويشگاه كچله (به‌ترتيب برابر با 1/25% و  p.p.m224/5) بود. در رويشگاه كچله مقدار كربن آلي و پتاسيم (به‌ترتيب 1/6% و  p.p.m210/75) در خاك فضاي زير تاج  به‌طور معني‌داري بيشتر از فضاي باز (به‌ترتيب 0/9 % وp.p.m  146/60) بود. همچنين در رويشگاه كچله بين وزن ميوه توليدي و قطر تاج همبستگي معني‌داري وجود داشت.

In western Iran, forest stands containing multipurpose species such as Sumac (Rhus coriaria), Barberry (Berberis sp.) and Pistachio (Pistacia sp.) in pure or mixed form mainly occur in the Northern Zone of Oak forests. The present paper aimed to study the site demands as well as the most important quantitative and qualitative characteristics of sumac in Urmia, WestAzerbaijan province. Therefore, two regional stands in Kachale and Khan Valley regions were selected. Total number of 30 circular plots, each 100m2 were established, in which attributes including collar diameter, diameter at breast height (DBH), height of main stem, crown height, mean crown diameter, the origin and vigor (health) of the trees were measured. Physicochemical properties of the soil were studied within 10 soil samples in Kachale and three samples in Khan Valley. Results indicated that collar diameter of main stem, DBH, height and mean crown diameter in Kachale were significantly higher than in Khan Valley stand. Surveying soil samples in Khan Valley and Kachale also showed that lime (51.8%) and potassium (276 p.p.m) in Khan Valley stand were significantly higher than in Kachale (1.25% and 224.5 p.p.m, respectively). Moreover, stand organic matter (1.6%) and potassium (210.75 p.p.m) under the canopy were more than in open space (%0.9 and 146.60 p.p.m respectively) across Kachale test site. This test site also revealed a significant correlation was observed between fruit weight and crown diameter.