اثر تيمارهاي ايندول بوتيريك اسيد، باكتريايي و قارچي بر ريشه‌زايي قلمه‌هاي زالزالك ايرواني (Crataegus pseudoheterophylla Pojark.)

Effects of IBA, bacterial and mycorrhizal treatments on the rooting of Crataegus pseudohetrophylla Pojark. cuttings

پژوهش پيش‌رو به‌منظور يافتن شيوه‌نامه مناسب براي ريشه‌زايي و توليد نهال زالزالك ايرواني (Crataegus pseudoheterophylla Pojark.) از طريق قلمه چوب سخت با تيمارهاي ايندول بوتيريك اسيد (IBA)، باكتريايي و قارچي با دو منشأ متفاوت جست و نهال انجام شد. قلمه‌ها در دو آزمايش جداگانه در قالب طرح كامل تصادفي با 11 تيمار و سه تكرار 10 تايي در بستر شاسي گرم كشت شدند. تيمارها شامل قرار دادن انتهاي قلمه در 5/3 درصد وزني حجمي آب اكسيژنه (H2O2) و سپس كاربرد IBA با غلظت‌هاي صفر (شاهد)، يك، دو، سه، پنج، هشت و 10 ‌گرم در ليتر، قرار دادن انتهاي قلمه در محلول چهار ‌گرم در ليتر IBA و سپس قرار دادن در سوسپانسيون باكتريايي (Agrobacterium rhizogenes A13، Pseudomonas fluorescens 169 وBacillus subtilis FzB24) و مايه تلقيح قارچي‌  Glomus intraradicesبود. در آزمايش اول قلمه‌هايي با منشأ جست در بستر شاسي كشت شدند و پس از گذشت سه ماه در شرايط عرصه بازكاشت نهال‌ها انجام شد و خصوصيات ريشه‌زايي نهال‌ها پس از گذشت يك فصل رويشي ارزيابي شد. در آزمايش دوم از نهال‌هاي توليدشده از آزمايش اول قلمه تهيه شد و آزمايش در شرايط گلخانه و عرصه و با تيمارهايي همانند آزمايش اول انجام شد. نتايج نشان داد كه در آزمايش اول بيشترين درصد ريشه‌زايي در تركيب H2O2 با غلظت سه ‌گرم در ليتر IBA و بيشترين مشخصه‌هاي سطح ريشه، سطح ويژه برگ، وزن خشك نهال، ارتفاع و كلروفيل مربوط به تيمار تركيبي IBA با سوسپانسيون باكتريايي A. rhizogenes بود. در آزمايش دوم، بيشترين درصد ريشه‌زايي در تيمارهاي تركيب H2O2 باغلظت سه ‌گرم در ليتر و پنج ‌گرم در ليتر IBA و تيمار تركيبي IBA با سوسپانسيون باكتريايي A. rhizogenes مشاهده شد.

This study was carried out to determine appropriate methods for rooting and seedling production of Crataegus pseudohetrophylla Pojark. from hardwood cuttings by IBA, bacterial and mycorrhizal treatments and two different sources of sprout and seedling. For this purpose, cuttings were sown in two separate experiments in a Complete Randomized Design (CRD) with 11 treatments and 3 replications of 10 cuttings in greenhouse benches. Treatments contained dipping the basal end of cuttings in H2O2 (3.5% w/v) followed by the application of IBA at concentrations (0, 1, 2, 3, 5, 8, and 10 g l1) or dipping in 4 g l1 IBA and then application of bacterial suspension of Agrobacterium rhizogenes A13, Pseudomonas fluorescens 169, Bacillus subtilis FzB24, and mycorrhizal inoculums of Glomus intraradices. In the first experiment, cuttings from sprout source were sown in greenhouse benches. The seedlings were transplanted to the open field condition after three months, and were assessed for rooting characteristics after a season of growth. In the second experiment, cuttings were prepared from seedlings produced from the first experiment, and the experiment was conducted in greenhouse and open field conditions and with similar treatments to those applied in the first experiments. Results showed that in the first experiment the highest rooting percentage was obtained in the combination of H2O2 with 3 g l1IBA, and the highest root area, specific leaf area, total seedling dry weight, height, and total chlorophyll contents were obtained when a combination of IBA with bacterial suspension of A. rhizogenes was applied. In the second experiment, the highest rooting percentage was observed for the combination of H2O2 with 3 and 5g l1IBA, as well as for the combination of IBA with bacterial suspension of A. rhizogenes.