ارزيابي توان رويش ارتفاعي توده‌هاي صنوبر دلتوئيدس (Populus deltoides Marsh.) با استفاده از مدل جمعي تعميم‌يافته (مطالعه موردي: صنوبركاري‌هاي سنواتي منطقه گيسوم و هفت‌دغنان)

Evaluation of poplar (Populus deltoids Marsh.) stands height growth using a Generalized Additive Model (Case study: Guisoum & HaftDaghanan region, Guilan province)

توان توليد يكي از شاخص‌هاي كليدي خدمات اكوسيستم جنگل است و معياري مهم براي پيش‌بيني ميزان توليد، بهره‌برداري مجاز سالانه و همچنين ميزان رويش رويشگاه است. در پژوهش پيش‌رو از معيار ارتفاع غالب كه معيار مطمئني براي ارزيابي كيفيت توده است، استفاده شد. براي اين منظور در توده‌هاي صنوبر دلتوئيدس (Populus deltoides Marsh.) به روش انتخابي 52 قطعه‌نمونه مربعي به مساحت 400 متر مربع پياده شد و در هريك ارتفاع و قطر درختان صنوبر و ارتفاع از سطح دريا ثبت شد. همچنين از عمق صفر تا 20 و 20 تا 40 سانتي‌متري، نمونه خاك برداشت شد و متغيرهاي مورد نظر اندازه‌گيري شدند. ارزيابي توان توليد توده‌هاي صنوبر با استفاده از مدل جمعي تعميم‌يافته و معيار اطلاعاتي آكائيك در بسته GRASP در نرم‌افزار آماري R نشان داد كه ارتفاع از سطح دريا و متغيرهاي فسفر، درصد رطوبت اشباع، كربن آلي، درصد سنگريزه و نيتروژن در عمق 20 تا 40 سانتي‌متري و همچنين كلسيم، جرم مخصوص ظاهري خاك و pH در عمق صفر تا 20 سانتي‌متري، بيشتر از 90 درصد تغييرات توان توليد را توجيه مي‌كنند. به‌كارگيري معيار اهميت نسبي نشان داد كه ارتفاع از سطح دريا، فسفر در عمق 20 تا 40 سانتي‌متري و جرم مخصوص ظاهري خاك در عمق صفر تا 20 سانتي‌متري، به‌طور انفرادي و ارتفاع از سطح دريا، كربن آلي در عمق 20 تا 40 سانتي‌متري و جرم مخصوص ظاهري خاك در عمق صفر تا 20 سانتي‌متري، در تركيب با بقيه متغيرها مهم‌ترين عامل‌ها در تغييرات توان توليد توده صنوبر بوده‌اند.

Site productivity is a key indicator of forest ecosystem, and is therefore an important criterion for forest managers to estimate the yield, annual exploitation and site growth. In this study, dominant height index was used as the most reliable criterion for evaluating site productivity of evenaged stands. A selective sampling method was used to locate 52 square sample plots of 0.04 ha each in poplar stands. The height and diameter of Populus deltoides Marsh. trees and altitude of each plot was recorded. Also, in each plot, soil samples from 020 cm and 2040 cm depths were taken for analyzing several soil properties. Evaluation of stands productivity by using generalized additive models and AIC showed that  altitude, P, saturation, organic carbon , gravel, N from 2040 cm depth as well as Ca, bulk density and pH from depth 020 cm were the significant variables explaining the 90% of variability in productivity of P. deltoides. Using the relative importance criterion showed that altitude, P from 2040 cm depth and bulk density from 020 cm depth were associated with dominant roles, yet the overall contribution of altitude, organic carbon from 2040 cm depth, bulk density from 020 cm depth, together with other variables, were the most significant drivers of poplar site productivity.