عنصر معنوي جنايت شكنجه با نگاهي به اساسنامه ديوان كيفري بين‌المللي

Mens Rea of Crime of Torture in Light of International Criminal Court

تحقق يك جرم علاوه بر عنصر مادي نيازمند عنصر معنوي نيز (سوء نيت عام و در برخي جرائم سوء نيت خاص) است. بر اين اساس، ماده 1 كنوانسيون منع شكنجه و ديگر رفتارها با مجازات‌هاي بي‌رحمانه، غيرانساني يا تحقير كننده 1984 در كنار تعمد در انجام فعل (سوء نيت عام)، اخذ اطلاعات يا اقرار و ... (سوء نيت خاص) را نيز براي تحقق جنايت شكنجه ضروري مي‌داند. محاكمي مانند دادگاه كيفري بين‌المللي براي يوگسلاوي سابق و دادگاه كيفري بين‌المللي براي روآندا نيز ماده 1 كنوانسيون مذكور را عرفي مي‌دانند و تفسير آنها نيز از جرم شكنجه بر اين ماده استوار شده است، اما ديوان اروپايي حقوق بشر در برخي از آراء خود تمايل دارد شكنجه را يك «جرم مادي يا مطلق»، بدون ضرورت سوء نيت خاص بداند. موضع اساسنامه ديوان كيفري بين‌المللي نيز در ماده 7(2)(ه‍‌) ـ در ذكر مصاديق جنايات عليه بشريت ـ دلالت بر مادي بودن جنايت شكنجه دارد. اگرچه به نظر مي‌رسد اين ديدگاه كامل‌ترين وجه ممنوعيت شكنجه است اما، اساسنامه بلافاصله در ماده 8(2) (الف)(2) و (2)(ج)(1) و در بيان مصاديق جنايات جنگي، بر خلاف ماده 7، شكنجه را بدون ارائه تعريف مشخص، به عنوان يك جنايت جنگي تلقي كرده است و كميسيون مقدماتي اساسنامه ديوان نيز جنايت شكنجه در قالب جنايات جنگي را نيازمند سوء نيت خاص مي‌داند. به نظر مي‌رسد عدالت كيفري ايجاب مي‌نمايد سوء نيت خاص از عنصر معنوي جنايت شكنجه خارج گردد.

Meeting a crime beside the material element needs the mental element namely general purpose and in some crimes special purpose. For this reason, article 1 of convention against torture and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment (1984) provides meeting torture requires, beside act intention, special purpose such as obtaining information or confession. Some tribunals such as ICTY and ICTR considers this article as a customary rule and their interpretations form torture has been based upon this article, but the European court of human rights in some its judgments tend to treat torture as a material or absolute crime. The statute of ICC also in article 7 (2) (e) – in crimes against humanity treat torture as a material crime. Although it seems this view is the most comprehensive form of prohibition of torture, statute, immediately, in article 8 (2) (a) (2) and (2)(c)(1), unlike article 7 without providing any certain definition of torture, classifies this crime as a war crime and also preparatory commission of statute believes that existence of special purpose is necessary for meeting torture as a war crimes. Therefore, it seems criminal justice necessitates that special purpose must be removed from constituting elements of crime of torture.