بررسي ناپايداري معماري دوره غزنوي با تكيه بر تاريخ بيهقي

هرچه در تاريخ معماري به عقب مي رويم، مستندات كالبدي كمتر مي شوند؛ سقف ها فرو مي ريزند، ديوارها محو و شالوده ها طعمه گذشت روزگار مي شوند. هرچند از موجوديت مادي بعضي از بناها اثري به­جانمي ماند، اين بناها به كلي نابود نمي شوند و در مستندات مكتوب پايدار مي­مانند. از دوره هاي تاريخ معماري ايران كه امروز آثار بسياركمي از آن باقي مانده است، دوره غزنويان است؛ باوجوداين، مستندات مكتوب بسياري از اين دوره به دست ما رسيده است كه مي تواند تا حدي كمبود داده هاي فيزيكي را جبران كند؛ مانند ديوان شاعران، سفرنامه ها و تاريخ نگاري ها. دراين­ميان، تاريخ بيهقي نوشته ابوالفضل بيهقي به­دليل شيوه منحصربه فرد تاريخ نگاري آن و همچنين ويژگي هاي ادبي ارزشمند، اهميت ويژه اي دارد. پرسش مهمي كه درباره معماري عصر غزنوي مطرح مي­شود اين است كه چرا از دوره هاي قبل و بعد از غزنويان آثار معماري زيادي باقي مانده است، اما آثار اين دوره مهم تاريخي از صفحه روزگار محو شده اند؟ مقاله پيشِ رو با بررسي نكته هاي زباني و ادبي در تاريخ بيهقي و مقايسه آنها با كاربردهاي مشابه در فارسي معاصر، به دنبال پاسخ اين پرسش است كه آيا مي توان در متن تاريخ بيهقي شواهدي يافت كه پايدارنماندن اين بناها را توجيه كند؟