بازتاب اسطوره در استغاثه هاي خواجوي كرماني

The Reflection of Myth in Khajouye Kermani’s Implorings

انسان از ابتداي خلقت خود با سؤالات و كنجكاوي هاي فراواني روبه رو بوده است و همه چيز زندگي براي او جزء ابهامات به شمار مي رفت. اطلاعات ناكافي كه بشر از ابتداي آفرينش از دنياي پيرامون خود داشت، ناخودآگاه او را به سمتي مي كشاند كه به بسياري از عناصر طبيعي و غير طبيعي جنبه ي بزرگي و شكو ه مي يخشيد؛ يا آنها را به خدايي بر مي گزيد و از بيم اتفاقات پيرامون به آنها پناه مي برد؛ يا آنكه در حين نيايش به درگاه خداوند، معبود ازلي و ابدي خويش نقشي هر چند كوچك براي آنان قائل مي شد و در كنار يكتا معبودش، آنان را هم به ايزدي انتخاب مي كرد و اين امر اسطوره و مباني اساطير جهان را رقم مي زد. شاعران نيز گاه مباحث اسطوره اي گوناگون را در اشعار خويش بازتاب داده اند. يكي از اين شاعران كه رد پاي اسطوره در منظومه هايش قابل مشاهده است، شاعر قرن هشتم خواجوي كرماني است. ما در اين مقاله به بررسي عناصر اساطيري منظومه هاي خواجو كه بيشتر در نقش ايزدان اساطيري به درگاهشان استغاثه شده است، پرداخته و آنان را با اسطوره هاي ملل گوناگون تطبيق داده ايم. به طور كل در استغاثه هاي خواجو، اسطوره به سه صورت جلوه گر است: 1عناصري كه در رده ي ايزدان اساطيري قرار مي گيرند و به طور مستقيم به درگاه شان نيايش مي شود. 2ايزدان اساطيري كه به طور مستقيم به درگاهشان استغاثه نمي شود، امّا در استغاثه ي شخصيت هاي مختلف منظومه هاي خواجو نقش دارند. 3عناصري كه با وجود داشتن صبغه ي اسطوره اي جزء ايزدان اساطيري نيستند، امّا از آنان طلب ياري مي شود.

Man from the beginning of his creation has faced with many questions and curiosity. He considers everything in life as vague. The insufficient information about the creation of mankind since the beginning of the world around him led man unconsciously to glorify many natural and unnatural elements, or to consider them as gods and to take refuge on them because of the fear about the events surrounding him, or he believed in them as gods in addition to his belief in unique God. So, as a result myth and worldrsquo s mythological principles were created. Some poets have reflected various mythological discussions in their poems. One of the poets whose poems can be viewed in terms of myth is the eighth centuryrsquo s poet, Khajouye Kermani. In this paper we examine the mythological elements in Khajouye Kermanirsquo s poems especially the mythological gods to whom he implores, and then compare them to other nationrsquo s myths. Generally, in Khajoursquo s implorings, the general myth is manifested in the three ways: Elements which are categorized as mythological deities and are directly worshiped. Mythological deities who are not directly implored, but have a role in the different charactersrsquo imploring in Khajoursquo s poems. Elements which in spite of having a mythological background are not considered as mythological deities, but are implored.