تأثير تنوع اقتصادي بر پايداري نواحي روستايي (مطالعۀ موردي: نواحي روستايي شهرستان شهركرد)

The Effect of Economic Diversity on Rural Regions’ Sustainability (Case study: Shahrekord County Rural Area)

هدف: پژوهش حاضر در پي بررسي تأثير تنوع اقتصادي بر پايداري در نواحي روستايي شهرستان شهركرد، به عنوان رهيافتي براي بهينه‌سازي طرح‌ها و برنامه‌هاي آينده، كمك در تصميم‌گيري‌ها و برنامه ريزي ها در جهت توسعۀ پايدار نواحي روستايي خواهد بود و نيز ارائۀ راهكارهاي مناسب براي حفظ و تقويت پايداري در نواحي روستايي است. روش: اين پژوهش از نوع تحقيقات تحليلي پيمايشي است كه در اين پژوهش، از مجموع 54 روستاي شهرستان شهركرد، 27روستا از چهار بخش مركزي، لاران، بن و سامان در سه سطح جغرافيايي (كوهستاني، درّه‌اي و دشتي) به عنوان روستاهاي نمونه انتخاب شده اند و با استفاده از فرمول كوكران تعداد 375 خانوار از 17032 خانوار به عنوان حجم نمونۀ خانوار تعيين شده است. آن‌گاه، براي هر روستا نسبت يا سهم جامعۀ نمونه، با توجه به نسبت هر روستا به كلّ جامعه از نظر تعداد خانوار محاسبه شده است. روش مورد استفاده در اين پژوهش براي دست يابي به نمونۀ پژوهشي، نمونه گيري تصادفي طبقه بندي (طبقه اي) متناسب (نسبي) است. ابزار مورد استفاده، پرسش‌نامه مي‌باشد كه روايي آن از سوي اساتيد گروه‌هاي جغرافيا و علوم اجتماعي مورد تأييد قرار گرفته و پايايي آن نيز با استفاده از ضريب آلفاي كرنباخ برابر (653/0) به تأييد رسيده است. يافته ها: در اين پژوهش با استفاده از نرم‌افزارSPSS، تأثير تنوع اقتصادي بر پايداري، مورد سنجش قرار گرفت. نتايج آزمون هم‌بستگي گوياي آن است كه بين دو متغيّر تحقيق، در سطح 0.765 در هم‌بستگي پيرسون رابطه وجود دارد و اين رابطه در سطح خطاي 1 درصد معناداراست. همچنين، نشان‌دهندۀ هم‌بستگي مستقيم بين تنوع اقتصادي و ابعاد پايداري روستايي است؛ علاوه بر اين، روستاها را از نظر پايداري اقتصادي، در سه سطح جغرافيايي «‌درّه اي (رودخانه اي)، دشتي و كوهستاني» نيز رتبه‌بندي كرده كه روستاهاي رودخانه اي به دليل بهره‌مندي از تنوع درآمدي، داراي پايداري بالاتري نسبت به ساير نواحي مي‌باشند. راهكارهاي عملي: در اين راستا، بهترين راهكار براي ارتقاي وضعيت درآمدي روستاييان از طريق تنوع‌بخشي به اقتصاد با تأكيد بر توان محيطي آن‌ها به‌ دست مي‌آيد.

Extended Abstract 1. INTRODUCTION Recent century has witnessed a more growing interest in the concept of “sustainability”. The impetus for this interest arises from a number of factors including awareness of worsening social, economic, and environmental conditions and lack of ability on the part of the present economic and social systems in most developing countries to keep population especially in rural regions. As such, villagers, compared to city dwellers, have less income and receive fewer social services. So, they are considered as more vulnerable and poor. These factors lead to their emigration. The present study seeks to investigate the effect of economic diversity on rural regions’ sustainability in Shahrekord County, aiming at optimizing the future programs, contributing to better decisionmakings and programming directed at sustainable development of rural regions as well as presenting suitable strategies and solutions to keep and enhance sustainability of rural regions. 2. METHODOLOGY In this study, required data was collected through surveycorrelational method. 27 villages out of a total of 54 villages of Shahrekord County were selected from among 4 districts: Central, Laran, Ben, and Saman, at 3 geographical levels: mountainousbased, valleybased, and plainbased. Utilizing the Cochran formula, 382 families were selected as the sample, out of a total of 17032 rural families. Then the sample was determined based on the population of each village to the whole population. The stratified random sampling was used as the method to select and determine the required sample. After that, a questionnaire was designed and administered to the participants. The reliability estimate of the questionnaire using Cronbach’s alpha was .653. The content of the questionnaire was validated through convening a panel of university experts majoring geography and sociology. 3. DISCUSSION The collected data was analyzed both descriptively and inferentially using SPSS software through pearson correlation analysis. The results showed that there was a significant relationship between economic diversity and rural regions’ sustainability (r=0.765, p <0.1). Moreover, there was significant correlation between economic diversity and different dimensions of rural regions’ sustainability. On the other hand, categorizing economic sustainability into 3 geographical levels including valleybased (riverbased), plainbased, and mountainousbased levels showed that those villages at riverbased levelhad the highest sustainability due to having high capabilities and income diversity.