بررسي محدوده زيستگاهي سگ ماهي جويباري سفيدرود Oxynoemacheilus bergianus در رودخانه كردان (حوضه درياچه نمك، استان البرز) در فصل پاييز

Analysis habitat range of Safidrud stone loach (Oxynoemacheilus bergianus) in Kordan River (Namak Basin, Alborz Province), in autumn

با توجه به شناخت محدودي كه در رابطه با محيط زيست طبيعي ماهي بومي سگ‌ماهي جويباري سفيدرود (Oxynoemacheilus bergianus)، وجود دارد، تحقيق حاضر با هدف بررسي محدوده زيستگاه مورد استفاده و انتخابي زيستگاه سگ‌ماهي جويباري سفيدرود رودخانه كردان در فصل پاييز (در مهرماه و آبان ماه 1391) انجام پذيرفت. براي اين منظور در 66 ايستگاه مورد بررسي، متغيرهاي عمق، عرض و شيب رودخانه، ارتفاع از سطح دريا، سرعت جريان آب و دبي، ساختار بستر، ميزان سايه و نوع گياهان ساحلي، به‌همراه فراواني نسبي ماهي مورد نظر بررسي شد. مطابق نتايج، زيستگاه مورد استفاده اين ماهي در رودخانه كردان در ارتفاع 1300 تا 1500 متر، عرض 5 تا 15 متر، شيب 0 تا 49 متر بر كيلومتر، عمق 6 تا 42 سانتي‌متر و سرعت جريان 3/0 تا 2/1 متر بر ثانيه واقع شده بود. بيشترين شاخص انتخاب زيستگاه، در محدوده‌هاي مختلف براي هر متغير، مربوط به ارتفاع 1400 تا 1500، عرض 10 تا 5/12 متر، شيب 14 تا 21 متر بر كيلومتر، عمق 18 تا 24 سانتي‌متر و سرعت جريان 1/1 تا 2/1 متر بر ثانيه براي اين ماهي در رودخانه كردان بود. همچنين در زيستگاه انتخابي اين ماهي، بسترهاي قلوه‌سنگي، سواحل با پوشش گياهي كم و ميزان سايه كم مي‌باشد.

Based on the fact that there is little information about natural habitat of the native loach Oxynoemacheilus bergianus, this study was conducted to analyze the habitat range and the preferred habitat of the Safidrud stone loach in Kordan River in the autum 2012. For this purpose, the variables including water depth, river width and slope, altitude, water flow rate and debit, substrate material, overstream canopy closure, and riparian vegetation type, along with the relative abundance of the interested fish species were analyzed in 66 stations along the river. Based on the results, the habitat use by this species in Koradan River was in altitudes of 13001500 meters above sea level, widths of 515 m, slopes of 049 m/km slope, depths of 642 cm, and flow rate of 0.31.2 m/s. The highest value of the standardized habitat selectivity indices for Safidrud stone loach in Kordan River were related to the altitudes of 14001500 m, widths of 1012.5 m, slopes of 1421 m/km, depths of 1724 cm, and flow rates of 1.11.2 m/s. In addition, in the habitats selected, the substrate was gravely, banks had little riparian vegetation cover, and little overstream canopy closure.