ارزيابي توسعه پايدار گردشگري در مناطق روستايي حاشيه كلان‌شهر تهران (مورد مطالعه: روستاي آهار)

Sustainable Rural Tourism in the Margins of Tehran Metropolis (From the Perspective of Ahar)

امروزه موضوع پايداري سرلوحه تمامي فعاليت‌ها و برنامه‌هاي توسعه ازجمله گردشگري روستايي است. ازاين‌رو انديشمندان بارها بر ارزش‌ها و اهداف سه‌گانه توسعه پايدار تأكيد كرده‌اند كه دربرگيرنده ابعاد زيست‌محيطي و اقتصادي و اجتماعي‌فرهنگي است. آنان به‌صراحت بيان داشته‌اند كه دستيابي به توسعه پايدار بدون هم‌گرايي در ابعاد مذكور و تلفيق آن‌ها با يكديگر، امري محال خواهد بود. بنابراين در اين مقاله سعي شد از طريق مصاحبه با گروه‌هايي كه نقش حياتي در فرايند توسعه گردشگري روستاي آهار دارند، ابعاد گردشگري پايدار و هم‌گرايي يا كاركردهاي مشترك بين آن‌ها واكاوي شود. روش پژوهش حاضر كيفي و هدف آن كاربردي بود. اطلاعات اين تحقيق از طريق مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختاريافته و عميق از چهار گروه ذي‌نفع كليدي گردشگري، يعني مديران محلي، گردشگران، مهاجران و ساكنان بومي به‌دست آمد كه از طريق ماتريس قدرت‌علاقه انتخاب شده بودند. روش نمونه‌گيري هدفمند اين مطالعه از نوع گلوله‌برفي بود. يافته‌هاي پژوهش نشان داد گردشگري در روستاي آهار در هر سه بُعد اقتصادي و اجتماعي‌فرهنگي و زيست‌محيطي پايداري لازم را نداشت؛ به‌طوري‌كه ارتباط و تعادلي بين ابعاد سه‌گانه توسعه پايدار گردشگري در روستاي بررسي‌شده يافت نشد. به‌نظر مي‌رسد ناپايداري فعاليت‌هاي گردشگري در روستاي مطالعه‌شده به اين علل باشد: ضعف ساختاري، نبود درك صحيح ذي‌نفعان از توسعه پايدار، فقدان آموزش‌هاي لازم، موانع قانوني بسيار و برقرارنكردن تعادل بهينه بين منافع ذي‌نفعان.

Due to the failure of development programs, it is necessary to revisit the concept of sustainability. Sustainability is the frontispiece of all development actions and programs, such as the rural tourism. Therefore, the main factor in the progression of the development goals is to attain a common view about the issues. This qualitative study attempts to survey the sustainable tourism dimensions in villages located in the margin regions of Iran's metropolises (Ahar) by using perceptions and attitudes of stakeholders. The required data was collected using interviews with key stakeholder tourism groups (local executives, tourists, immigrants, and residents). The results showed that tourism does not have proper sustainability in economic, sociocultural, and environmental pillars. Generally, there is no interrelation and balance among the three pillars of sustainable tourism. It seems that the lack of sustainability of tourism activities in Ahar is mainly due to structural weakness, lack of understanding of stakeholders of sustainable development, lack of requirement training, legal barriers, and failure to establish an optimal balance between the stakeholders' benefits.