ايران و مسير گاز جنوبي به اروپا

Iran and the South Stream Gas Pipeline to EU

مقاله پيش‌رو با هدف بررسي جايگاه تركيه در ديپلماسي انرژي اتحاديه اروپا و راهكارهاي ورود جمهوري اسلامي ايران به مسير جنوبي ورودي انرژي اين اتحاديه در دوره پسابرجام به نگارش درآمده است. اتحاديه اروپا براي رهايي از وابستگي شديد به انرژي روسيه به عنوان يك رقيب استراتژيك، روي به تنوع‌بخشي مبادي ورودي انرژي آورده است. در اين ميان، نقش ژيوپليتيك تركيه به عنوان مسير جنوبي انرژي اتحاديه اروپا در راستاي سياست تنوع‌بخشي مذكور، داراي اهميت روزافزون شده است. اين نقش به طور طبيعي جمهوري اسلامي ايران را در همسايگي مسير جنوبي انرژي اتحاديه اروپا قرارداده است. با درنظر گرفتن بحران اوكراين، بي‌ثباتي‌هاي ژيوپليتيكي خاورميانه و نياز مبرم اروپا به مبادي انرژي متعدد، چگونه مي‌توان از منافع و فرصت‌هاي مسير جنوبي براي كشور در دوره پسابرجام بهره برد؟ يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه ايران با توجه به منابع غني و فاصله كمي كه تا مركز اروپا دارد، مي‌تواند با توسعه زيرساخت‌ها و حل برخي چالش‌هاي فرارو از اين فرصت حداكثر استفاده را برده و به عنوان يك شريك راهبردي انرژي اتحاديه اروپا معرفي شود. ورود ايران به مسير جنوبي ورودي انرژي اتحاديه اروپا و عملياتي شدن آن نيازمند برطرف ساختن برخي موانع و چالش‌هاي اصلي از جمله عادي‌سازي روابط با تركيه، اعتمادسازي در جهت جذب سرمايه‌گذاران اروپايي در زيرساخت‌هاي انرژي ايران و همچنين قاعده‌مند ساختن روابط و ترجيحات دوجانبه امنيتي بين ايران و روسيه است.

This article aims at studying the status of Turkey in the EU’s energy diplomacy and the options for Iran’s participation in the project of south stream in the post-JPCOA era. The EU tries to diversify its energy supply routes to escape from its heavy dependence on Russia’s energy as this country is considered its strategic rival. Under these circumstances, the geopolitical role of Turkey as a southern route for the EU’s energy supply along with the aforementioned policy of diversification has gained much more importance. This role has naturally placed the Islamic Republic of Iran in the neighborhood of the southern route of EU’s energy supply. Considering the Ukraine crisis, geopolitical instability in the Middle East and the EU’s pressing need for different energy supply resources, how Iran can exploit the opportunities provided by the South Stream project in the post-JPCOA era. The findings of this article show that given Iran’s rich resources and its short distance from the heart of Europe, this country can seize this opportunities through the development of its infrastructures and the solution of some existing challenges, and is presents as a strategic energy partner for the EU. Some of these challenges which should be overtaken are: normalization of relations with Turkey, confidence building for attracting foreign companies to invest in Iran’s energy infrastructures, and the regularization of security relations between Iran and Russia.