واكاوي زمينه‌ها و عوامل موثر بر آغاز شورش سمكو 1285 تا 1297ش/۱۹۰۶ تا ۱۹۱۸م

The Analysis of Effective Reasons for Samko\s Rebellion (1285_1297A.H)

اسماعيل آقا، معروف به سمكو، حدود 25سال شخصيتي تاثيرگذار در مرزهاي شمال غرب كشور و سرزمين هاي آنسوي مرز بود. او ازمهم ترين چهره هاي تاريخ معاصر ايران است. آنچه تاكنون از وي گفته شده عموماً مغرضانه و يك جانبه است. پژوهش حاضر به شيوه اي توصيفي تحليلي و با تكيه بر اسناد و مدارك دست اول فارسي و همچنين، بهره گيري از پژوهش هاي مبتني بر اسناد روسي، تلاش كرده است زمينه ها و عوامل موثر بر شورش سمكو را تشريح كند. مقاله با مراجعه به گذشته، نشان مي دهد برخلاف نگاه يك جانبه موجود در اشاره هاي صورت گرفته به اين موضوع، شورش هاي سران شكاك بيش از آنكه نتيجه فتنه گري آنان بوده باشد، نتيجه فساد و ناكارآمدي ساختار حكومت قاجار و حكام آذربايجان در ناديده گرفتن قدرت و جايگاه مهم سران شكاك بوده است. مقاله همچنين نشان مي دهد اين زمينه منفي، همراه با تحولاتي همچون انقلاب مشروطه، جنگ جهاني اول، انقلاب اكتبر و پايان جنگ و نيز خروج بيگانگان از آذربايجان، سمكوي انتقام جو را در مسير شورشي جدي عليه حكومت مركزي قرار داد.بنابراين پژوهش بر اين باور است كه شورش واقعي سمكو به دنبال خاتمه جنگ جهاني اول و خروج بيگانگان از مرزهاي شمال غرب كشور آغاز شد.نتيجه نهايي مقاله اين است كه ساختار فاسد حكومتي و انكار جايگاه شكاك ها و واگذارنكردن بخشي از قدرت به آنان، در كنار فرصت هايي كه تحولات منطقه اي در اختيار آخرين خان شكاك، يعني سمكو، گذاشته بود زمينه و عوامل اصلي موثر براي شورش سمكو را فراهم كرد.

Ismail Aqa, who is known as Samko, has been regarded to be one of the most influential figures of Irans contemporary history in the north ndash western frontiers and over there for almost 25 years. The narratives about him are generally biased. The present study endeavors to explain the effective reasons for Samkus rebellion based on the Persian primary resources and Russian documentary researches with analytical descriptive approach. This article demonstrates that the rebellion of Shakaks leaders was as a result of corruption and incompetence of Qajars kings, despite of biased reports. Such biased reports emphasize on the conspiracy of Shakaks leaders. The outcome of this study is that the events such as constitutional revolution, global changes, termination of the First World War, the revolution of October and the departure of aliens from Azarbayejan had the great influence on Samkus rebellion. This study claims that the real rebellion of Samku began after the First World War and the departure of aliens from the north _ western frontiers of Iran. It can be concluded that some factors such as governmental corruption, ignorance of Shakaks position and refusal to participation of this group in governing of regions with local changes offered a great opportunity for Samku rebellion.