تبيين نقش مزاج در تعليم و تربيت با تاكيد بر تربيت اخلاقي از ديدگاه حكماي اسلامي و صاحبنظران طب سنتي ايران

انسان، موضوع تربيت است كه بايد مورد شناخت قرار گيرد. بسياري از خصوصيات انساني مشترك و بسياري ديگر در ميان انسان هاي مختلف متفاوت است. از مهمترين عوامل تفاوت انسان ها، نوع مزاج است. هدف اين پژوهش، كاربرد مزاج شناسي در فرآيندهاي تربيتي است تا با توجه به ويژگي هاي هر مزاج، رفتارهاي مناسب تربيتي به ويژه در زمينه تربيت اخلاقي صورت پذيرد. در راستاي هدف تحقيق، سه سوال مطرح شده است كه سوال اول با روش اسنادي نقش مزاج را در اخلاق بررسي كرده و به اين نتيجه مي رسد كه هر مزاج به طور طبيعي زمينه خصوصيات اخلاقي خاصي را دارد؛ سوال دوم و سوم با روش مصاحبه پژوهي كيفي پاسخ داده شده اند. جامعه آماري در اين بخش، متشكل از صاحبنظران طب سنتي ايراني بوده است كه به عنوان نمونه 27 نفر از آنان مورد مصاحبه قرار گرفته اند و اطلاعات بدست آمده مورد تحليل قرار گرفته است. سوال دوم به نقش مزاج در تعليم و تربيت مي پردازد و به اين نتيجه مي رسد كه هر مزاجي قابليت هاي ويژه اي دارد كه آگاهي از اين قابليت ها سبب مي شود بين نوع انتظارات مربيان و چگونگي عملكرد آنان با مزاج متربيان تطابق وجود داشته باشد تا افراد به رشد و تعالي همه جانبه دست يابند؛ سوال سوم رابطه ميان مزاج و تربيت اخلاقي را مورد بررسي قرار داده و نتيجه آن اين است كه هم دانستن خصوصيات اخلاقي مزاج ها در نحوه تربيت اخلاقي موثر است و هم تربيت اخلاقي مي تواند سبب تغيير خصلت هاي هر مزاج باشد. به طور كلي يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه مربي بايد با مزاج هاي مختلف و استعدادهاي گوناگون آشنا باشد تا بتواند تعليم و تربيت را در جهت درست به كار گيرد.