مقايسه تركيب‌هاي شيميائي اسانس برگ‌هاي درخت .(Poir) Spach Pterocarya fraxinifolia در مراحل مختلف فنولوژي در منطقه گيلان

(Short Paper) Comparison of essential oil composition of Pterocarya fraxinifolia(Poir.) Spach. leaves in different phenology stages from Gilan province

جنس لرگ (Pterocarya Kunth) متعلق به خانواده گردو (Juglandaceae)، داراي گونه‌هاي درختي متعددي است كه تاكنون بالغ بر 15 گونه از اين جنس در جهان و تنها يك گونه از ايران گزارش شده ‌است. در اين تحقيق تركيب‌هاي شيميائي اسانس برگ هاي درخت لرگ ((Poir) Spach Pterocarya fraxinifolia) در مراحل مختلف فنولوژي مورد بررسي قرار گرفته‌ است. برگ هاي اين گياه در سه مرحله مختلف رويشي در بهار و تابستان سال 1392 از گستره رويشگاه هاي طبيعي (واقع در گيلان)، جمع‌آوري و در شرايط آزمايشگاه خشك شدند و به روش تقطير و استخراج با بخار همزمان با حلال آلي (SDE) اسانس‌گيري شدند. براي شناسائي تركيب‌هاي تشكيل‌دهنده اسانس از دستگاه‌هاي گاز كروماتوگرافي (GC) و گاز كروماتوگرافي متصل‌ شده به طيف‌سنج جرمي (GC/MS) استفاده شد. راندمان اسانس برگ ها در ارديبهشت، تير و شهريورماه به‌ترتيب 2/0 درصد، 18/0 درصد و 2/0 درصد وزني/وزني بدست آمد. تعداد 10 تركيب شيميائي در اسانس برگ هاي ارديبهشت ماه، 35 تركيب در اسانس برگ هاي تيرماه و 22 تركيب در اسانس برگ هاي شهريورماه گياه لرگ شناسائي شدند. اجزاي اصلي اسانس برگ هاي ارديبهشت ماه شامل: 3، 7گوئيدين (32/27 درصد)، ويريديفلورن (58/21 درصد)، آلفاكوركومين (44/8 درصد)، ويريديفلورول (22/7 درصد) و زينجي برن (37/5 درصد) بودند. بيشترين تركيب هاي تشكيل دهنده اسانس برگ هاي تيرماه شامل: آلفاكوركومين (44/16 درصد)، ويريديفلورن (95/11 درصد)، زينجي برن (44/9 درصد)، فيتول (16/9 درصد)، هگزا دكانوئيك اسيد (92/5 درصد)، ويريديفلورول (51/5 درصد) و 3، 7گوئيدين (84/4 درصد) بودند. افزون براين عمده تركيب هاي شيميائي اسانس برگ هاي شهريورماه شامل: ويريديفلورن (29/26 درصد)، ترانسكاريوفيلن (63/12 درصد)، 2نورپينين (97/8 درصد)، ويريديفلورول (78/8 درصد)، اسپاتولنول (82/7 درصد) و زينجي برن (65/6 درصد) بودند. بخش عمده تركيب هاي تشكيل دهنده اسانس برگ هاي ارديبهشت ماه، سسكوئي ترپن هاي اكسيژن دار بودند. درحالي كه بيشترين قسمت اصلي تركيب هاي شيميائي اسانس برگ هاي تيرماه، مربوط به سسكوئي ترپن هاي هيدروكربني بود.

Pterocarya Kunth. belongs to Juglandaceae family is genus which has over 15 different tree species in the world and has just one species which has been reported from Iran. In this study the essential oil composition of Pterocarya fraxinifolia (Poir) Spach. were compared in different stages of plant phenology. The leaves were collected in different stages from Gilan in spring 2011. The essential oils were obtained by steam distillation extraction (SDE) and were analyzed by GC/MS. The oil yield in May, July and September were obtained: 0.2%, 0.18%  and 0.2% w/w  respectively.   The 3,7guaidiene (27.32%), viridiflorene (21.58%), αcurcumene (8.44%), viridiflorol (7.22%) and zingiberene (5.37%) were the main oxygenated sesquiterpens compondes of plant oil in May.  The αcurcumene (16.44%), viridiflorene (11.95%), zingiberene (9.44%), phytol (9.16%), hexa decanoic acid (5.92%), viridiflorol (5.51%) and 3,7guaidiene (4.84%) sesquiterpens hydrocarbons in July and  the viridiflorene(26.29%), ecaryophyllene (12.63%), 2norpinene (8.97%), viridiflorol(8.78%), spathulenol(7.82%) andzingiberene (6.65%) were the main in September oil,  respectively.