خودناسازگاري گرده و تعيين گرده‌ دهنده مناسب براي بــه (Cydonia oblonga Mill.) رقم اصفهان

Pollen Self-incompatibility and Determination of Appropriate Pollinizer for Quince (Cydonia oblonga Mill.) Cultivar Isfahan

بررسي و مقايسه پتانسيل عملكرد علوفه و صفات مورفولوژيك ارقام وارداتي با ارقام رايج شبدر برسيم مي تواند به تنوع در بين ارقام شبدر برسيم و افزايش توليد علوفه در كشور كمك كند. اين پژوهش در قالب در كشور ما رقم غالب درخت به، رقم اصفهان است كه اين رقم عمدتاً تشكيل ميوه نسبتاً كم و تراكم بار محدودي در باغ هاي فاقد رقم گرده زا دارد. به منظور بررسي سطح خودناسازگاري و تعيين بهترين ژنوتيپ گرده دهنده براي رقم تجارتي به اصفهان، در اين تحقيق اثر دانه گرده چهار ژنوتيپ به، به عنوان رقم گرده دهنده بر درصد تشكيل ميوه و خصوصيات كمي و كيفي ميوه در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در اصفهان به مدت سه سال (1385 تا 1387) مورد مطالعه قرار گرفت. رقم به اصفهان با چهار ژنوتيپ گرده دهنده شامل KM1، KVD2، PK2 و NB4 به همراه تيمار خودگرده افشاني و گرده افشاني آزاد به عنوان شاهد، گرده افشاني شد. بر اساس نتايج مقايسه ميانگين درصد تشكيل ميوه، بين تيمارهاي گرده افشاني، به جزء دو تيمار گرده دهنده KVD2 و NB4 اختلاف معني داري وجود داشت. بيش ترين ميزان تشكيل ميوه در به اصفهان با 42/23 درصد مربوط به ژنوتيپ KM1 و كم ترين ميزان تشكيل ميوه با 4/8 درصد مربوط به تيمار خودگرده افشاني بود. مقايسه ميانگين اثر تيمارهاي گرده افشاني بر وزن ميوه بيانگر اختلاف معني داري تيمار گرده ژنوتيپKM1 با ساير تيمارها بود. ژنوتيپ KM1 با هم پوشاني گلدهي مطلوب و بالاترين درصد تشكيل ميوه و همچنين بيش ترين تعداد بذر به ازاء ميوه، به عنوان بهترين گرده دهنده براي به رقم اصفهان شناسائي شد. بررسي وجود آلل هاي S در ژنوتيپ هاي مورد مطالعه حاكي از تكثير آلل هاي اين مكان ژني در اغلب ژنوتيپ ها بود، ليكن استفاده از ژنوتيپ هاي داراي دو آلل S شامل دو ژنوتيپ KM1 و NB4، تشكيل بذر بيش تري را در ميوه هاي به رقم اصفهان به همراه داشت.

In Iran quince cultivar Isfahan is the dominant commercial cultivar that demonstrates low fruit set and limited crop load in the orchards without pollinizers. This research was performed to determine the selfndash;incompatibility and the most suitable pollinizer for Isfahan cultivar. For this purposes, effects of four different pollinizers including KM1, PK2, KVD2 and NB4, and two control treatments, self pollination and open pollination were evaluated on fruit set and fruit quantitative and qualitative characteristics of cultivar Isfahan for three years (20062008). Based on the results of mean comparison of fruit set percentage, there were a significant difference among different pollination treatments, except KVD2 and NB4. The maximum percentage of fruit set was 23.42 which gained by KM1 genotype, and the minimum 8.4% was related to the self pollination. The mean comparison of self pollinated treatments on fruit weight showed a significant difference between KM1 and other treatments. The KM1 genotype with high overlap blooming period and highest percentage of fruit set and seed number per fruit was recognized as the best pollinizer for quince cultivar Isfahan. Parallel assessment for isolation and evaluation of diversity in S locus of quince genomes revealed the presence of S alleles in this locus in most tested genotypes. Interestingly, more suitable quince genotypes for using as pollinizers, KM1 and NB4, contained two divergent S alleles in this locus.