بررسي تغييرات زماني و مكاني سطح آب زيرزميني نسبت به فاصله از رودخانه زاينده‌رود (بررسي موردي: دشت كوهپايه- سگزي اصفهان)

Assessment of temporal and spatial variation of groundwater level relative to distance from Zayandehrud river (Case study: Koohpayeh- Segzi plain, Isfahan)

در سال‌هاي اخير با توسعه كشاورزي و افزايش جمعيت، بيشتر دشت‌هاي ايران با افت سطح آب زيرزميني رو‌برو شده‌اند. هدف از اين پژوهش، بررسي وضعيت منابع آب زيرزميني دشت كوهپايه- سگزي اصفهان در بازه زماني 88-1374 است. پارامترهاي دبي ورودي به منطقه، بارش، تبخير، دماي ميانگين و برداشت از آبخوان در نظر گرفته شده و واكنش سفره آب نسبت به تغييرات آن‌ها در سال‌هاي 1374 و 1388 و نيز در ماه‌هاي مختلف اين دو سال، سنجيده شده است. نتايج حاصله نشان مي‌هد كه سطح سفره در سال 1388 نسبت به سال 1374 به طور متوسط 5/3 متر افت داشته است كه اين ميزان افت در مناطقي كه در حريم رودخانه زاينده‌رود و به خصوص در 30 كيلومتر ابتدايي مسير رودخانه در ورودي دشت هستند بيشتر بوده و به بيش از 14 متر رسيده است. علاوه بر اين، نتايج نشان مي‌دهد كه عمق سطح آب چاه‌هايي كه تا حريم شش كيلومتري رودخانه قرار دارند به شدت تحت تاثير نوسانات دبي رودخانه در طول سال است و با افزايش فاصله از رودخانه، از ميزان تاثير دبي بر سطح آب چاه‌ها كاسته مي‌شود. كاهش شديد جريان ورودي به منطقه سبب شده كه در مناطق ابتدايي دشت، فشار به منابع آب زيرزميني براي ادامه فعاليت كشاورزي، افزايش يابد كه افت شديد سفره را در پي داشته است. به سمت پاياب رودخانه (نزديك پل ورزنه) با كاهش دبي و به دنبال آن افت سفره و كاهش كيفيت منابع آب زيرزميني، فعاليت‌هاي كشاورزي مختل شده و سبب مشكلات اقتصادي- اجتماعي زيادي در دشت كوهپايه- سگزي شده است.