كانت و مساله معني داري يا بي معنايي متافيزيك

Kant and the problem of Meaningfulness or Meaningless of Metaphysics

اينكه آيا از نظر كانت متافيزيك، معنادار است يا نه، مساله اصلي اين نوشتار است. در اينجا برآنيم تا در راستاي اين مساله كلي، نظر كانت را در ذيل دو سوال زير مورد بررسي قرار دهيم: 1-اساساً معناداري و بي‌معنايي متافيزيك آنگونه كه در فلسفه معاصر محوريت دارد، براي كانت نيز موضوعيت داشت؟ آيا معني داري و بي معنايي متافيزيك مساله اصلي و بنيادي كانت است يا تنها زمينه ها و دلالت‌‌هايي كلي در ميان است؟ 2-در صورت وجود زمينه‌‌ها و استلزامات و دلالت‌‌هاي كلي در باب معناداري و بي‌معنايي متافيزيك در فلسفه كانت، ديدگاه‌‌هاي وي به چه جهات و چه سطوحي از معناداري و بي‌معنايي در باب متافيزيك مربوط مي شود؟ پاسخ سوال نخست آن است كه به نظر مي رسد كه اولاً رويكرد و نقد كانت از متافيزيك را مي توان معرفت شناختي و البته از نوع استعلايي آن دانست و نه از منظر زبان (يعني براساس متافيزيكِ زبان، فلسفه زباني، فلسفه زبان متعارف يا زبان شناسي)، ثانياً از حيث مساله محوري، معني‌داري يا بي‌معنايي متافيزيك، نه مساله اصلي كانت است و نه آنكه فلسفه وي به نحو واضح و متمايز و مستقلي، متضمن چنين مساله اي است. ثالثا مي توان پذيرفت كه فلسفه كانت از زمينه‌‌ها، دلالت‌‌ها و استلزام‌‌هايي در باب مساله معني‌داري و بي‌معنايي متافيزيك برخوردار است. اما سوال دوم، دو سطح از معناداري يا بي‌معنايي را مي توان در فلسفه كانت به دست آورد: الف-سطح زباني: از دو جهتِ اجزا (يعني از جهت واژگان و جملات متافيزيكي) و كل (به عنوان نظام وعلم متافيزيكي ) و ب- سطح غير زباني. در سطح زباني، اولاً واژگان و جملات متافيزيكي بي‌معني نيستند؛ ثانياً اين ادعا كه: متافيزيك يك علم است، بي‌معناست. در سطح غير زباني، مجموعه متافيزيك به دليل عدم وصول به غايات و...، بي‌معنا دانسته مي شود.