قلمرو مسائل فلسفه اولي و چالشهاي آن

Domination of MetaphysicalIssues and its Challenges

دانش علم شناسي يا فلسفه علم فيلسوفان مسلمان، مشتمل بر قواعدي پيشيني و لازم الاجراست كه علوم حقيقي‌ـ‌برهاني، بايد ساختار منطقي خود را از آنها اخذ كنند. بر اساس اين قواعد، هر علمي بايد موضوعي داشته باشد، در تبيينها از اصول و قواعد برهان تبعيت كند، قلمرو خويش را فقط در مرزهاي تعيين‌شده گسترش دهد و پژوهشهايش فقط به عوارض ذاتيه موضوع معطوف باشد. در فلسفه اولي نكته اخير مراعات نشده و فيلسوفان به‌كرات از آن تخطي كردهاند. موضوع فلسفه اولي موجود بما هو موجود است و همه محمول‌هاي مسائل آن بايد از عوارض ذاتيهآن موضوع باشند، حال آنكه بسياري از محمول‌هاي فلسفي چنين نيستند. بسياري از فيلسوفان اين خلط روششناختي بسيار مهم را مسكوت گذاشته اند اما برخي ديگر با اقرار و اذعان به آن، راه‌حلهايي عرضه كردهاند. مهمترين راه حلها دو چيز است: يكي آنكه فلسفه موضوع واحدي ندارد. ديگر آنكه قواعد علم‌شناختي مذكور، قواعدي استحساني و ذوقي بوده و متابعت از آنها ضرورت ندارد. در اين مقاله، راه‌حل اول كه سابقه اي كهن دارد، با اصلاحي اندك، به‌عنوان راهحلي روزآمد پذيرفته مي‌شود.بر اساس اين راهحل، ميتوان شاخه هاي مختلف فلسفه را كه هر يك موضوع و مسائل مستقل دارند، به اعتبار وحدت روش و بنيادين بودن مسائل، ذيل عنوان عام فلسفه قرار دارد؛ به همان قياس كه علومي را ذيل عنوان علوم تجربي قرار ميدهيم.

Philosophyof science, among Muslim philosophers, embraces certain priory and crucial rules which the discursivereal sciences must take them as their logical structures. On the basis of the rules, each science should have its own subject and follow in the explanation, the principles and rules of proof expand their domination in their determined boundaries, in their researches should intend the essential properties of subject as well. The later point has not been respected in the metaphysics and violated repeatedly by the philosophers. The subject of metaphysics is being qua being, and all predictions of issues must be essential accidents of the topic while many metaphysical predictions are not such. This methodological error has not been considered by most philosophers. Some others, representing certain solutions, having confessed and acknowledged this error. The most important solutions are two things: the first, the metaphysics has no specific subject. The second, the rules of the philosophy of science are preferable and unnecessary to be followed. The first solution which is the ancient one with a little revise has been accepted in this article as a modern solution. Accordingly, the different branches of philosophy which have their own specific and independent subjects and issues, in virtue of their method and basic issues, can be laid under general topic of philosophy as we can put the sciences under the title of experimental sciences.