علل اشغال نظامي منطقه خور‌موسي توسط قواي انگلستان در جنگ جهاني دوم و پيامدهاي آن

منطقه خور‌موسي كه هم‌اكنون دو بندر مهم و حياتي كشور يعني بندر امام خميني(ره) و بندر ماهشهر را بر كرانه خود جاي داده است، از لحاظ موقعيت، در منتهي‌اليه گوشه شمال غربي خليج فارس در جنوب استان خوزستان قرار دارد. در اوايل جنگ دوم، علي‌رغم اعلام بي‌طرفي ايران در جنگ، بندر شاپور در سوم شهريور ماه 1320ش./ 1941م. مورد تهاجم برق‌آساي نيروي دريايي انگلستان قرار گرفت و اشغال نظامي گرديد. علت اين تهاجم از سوي انگلستان و متحدانش، «عدم تمكين دولت مركزي ايران دربرابر خواسته‌هاي متفقين در قطع رابطه با آلمان و اخراج سريع آلمان‌هاي موجود در ايران» اعلام شد. اين ادعا از لحاظ حقوق بين‌الملل نمي‌توانست از توجيه عقلاني برخوردار باشد. اشغال نظامي بندر شاپور، از يك‌سو باعث محروم شدن كشور از فعاليت‌هاي اقتصادي اين بندر مهم و تاثيرگذار شد و از سوي ديگر از روند رو‌به‌توسعه كمي و كيفي آن در طول چهارسال اشغال نظامي، جلوگيري كرد. اين اقدام ضررهاي جبران‌ناپذيري بر حيات اقتصادي كشور در بُعد منطقه‌اي و ملي بر جاي نهاد.

The area of Musa Bay (Khor Musa) on which two vital and important ports of Imam Khomeini (Port Shapour) and Mahshar have taken place on its shore is located geographically at the far northeast of the Persian Gulf, south of Khuzestan province. Early in the World War II, despite Iran’s neutral declaration, Port Shapour was blitzed and occupied by British Navy on August 24, 1941. Iranʹs resistance in breaking off its relations with Germany and rapid expulsion of Germans was announced as the main reason of the allied forces invasion, a claim that was not justified in terms of international law. The military occupation of this port deprived Iran from the economic benefits of this important and impressive port from one side, and prevented the growing trend of qualitative and quantitative development of the country from the other side. In general, it made irreversible losses in national and regional economic life of Iran.