نقش عنصر گفت‌وگو در رابطه‌ مريد و مراد بر مبناي نظريه سازنده‌گرايي در منطق‌الطير عطار

The Role of Dialogue in the Relationship between Master and Devotee in Mantiq-u-Tayr; Based on Theory of Constructivism

عنصر گفت‌وگو در حوزه‌ ادبیات، ظرفیت و افق تازه‌ای برای خوانش متون به دست داده است. عطار با بهره‌گیری از این عنصر، در رابطه‌ تربیتی مراد و مرید، در پی تبیین فرایند سیر و سلوك عارفانه با رهبری مراد و رسیدن به یك دگردیسی شخصیتی است. همسو با آن در تعلیم و تربیت نیز نوعی تعامل كلامی و فكری بین مربی و متربی در جهت رسانیدن او به كمال فكری و شخصیتی وجود دارد. بنابراین همانندی‌های درخور تأمّلی، برای ایجاد یك تعامل مدبّرانه بین سیر و سلوك عارفانه و تعلیم و تربیت به چشم می‌خورد. این مقاله با نگاهی نو، در صدد است تا در حوزه‌‌ ادب عرفانی بدین عنصر بپردازد و با بازخوانی رابطه‌ مراد و مرید بر اساس نظریه‌ سازنده‌گرایی، همخوانی روایت عطار از سیر پرندگان به سوی سیمرغ را بررسی و تحلیل نماید. در ساختار این داستان تمثیلی، ضمن تمركز بر مسأله گفت‌وگو، به عنوان عنصر كانونی و انسجام‌بخش، كاركردهای این نظریه مورد بررسی قرار می‌گیرند. بنابراین پیشبرد این اثر با تكیه بر گفت‌وگو است كه موجب برجسته شدن، درك دیگری، مشاركت و سازماندهی گروهی می‌شود.

Dialogue has opened a new horizon for reading texts in literature. By using dialogue, Attār of Nishapur has tried to explain the relationship between master and devotee, so to interpret spiritual journey (Suluk) and transformation of personality. Also, in education there is a kind of verbal and intelligible interaction between master and devotee that helps to reach the devotee to intelligible and personal perfection. So, it seems that we can find some reasonable interactions between spiritual journey (Suluk) and education in analyzing the relationship between master and devotee. Based on theory of constructivism, the present article attempts to re-read the relationship between them and to analyze the story regarding the journey of the birds towards Simorq. We focus on the dialogue as an element that provides coherence, and consider the functions of this theory. Emphasizing on dialogue helps to know the importance of the other, as well as organizing and partnership.